عتماد به نفس چیست؟قبل از بحث در مورد اعتماد به نفس در سخنرانی، باید بدانیم اعتماد به نفس چیست و راههای رسیدن به آن و پرورش آن در وجود خودمان به چه صورت است، بعد زمانیکه آن را شناختیم و در خودمان ایجاد کردیم نحوه ایجاد اعتماد به نفس در سخنرانی را بیاموزیم. برای رسیدن به اعتماد به نفس، باید حتماً ۲ مقوله را همزمان داشت، که آن ۲ مقوله، عملکرد صحیح و باور فرد از خود است، که در میزان کارایی و کیفیت عملکرد وی موثر است؛ یعنی هر قدر عملکرد انسان صحیح‌تر و کم نقص‌تر باشد با قدرت بیشتری می‌تواند مسیر را طی کند و این دو با هم رابطه تنگاتنگی نیز دارند به آن معنی که هر چقدر انسان عملکردش صحیح و بی‌عیب باشد باورش نسبت به خودش بیشتر خواهد شد و منجر به اعتماد به نفس بالا در وی می‌شود.
حال تصور کنید شخصی می‌خواهد برای اولین‌بار جلوی عده‌ای سخنرانی کند. به روشنی می‌توان تصور کرد که چه احساسی پشت تریبون و جلوی انظار به وی دست خواهد داد. چنین فردی باید حتما قواعدی را رعایت کند تا بتواند از اولین تجربه خود در سخنرانی سربلند بیرون بیاید که در ادامه به این قواعد اشاره می‌کنیم.
اعتماد به نفس تحت‌تاثیر چه عواملی است؟
۱- وراثت و ژنتیک:
همه ما از همان کودکی و دوران دبستان با عده‌ای از همکلاسی‌ها روبرو شدیم که از همان بچگی احساس می‌کردیم از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند. مثلا هیچ واهمه‌ای از ابراز عقاید خود به معلم نداشتند، شاید خود ما نیز چنین بودیم و در مقابل، بعضی دیگر از دانش‌آموزان هم بودند که خجالتی و از اعتماد به نفس پایینی برخوردار بودند. پس می‌توان بخش بزرگی از درجه اعتماد به نفس افراد را مرتبط با ژنتیک آنها دانست.
مثلاً مواردی از قبیل تعادل مواد شیمیایی در عملکرد سیستم عصبی مغز تاثیر می‌گذارد، و درجه اعتماد به نفس ما را تعیین می‌کند.
۲- نحوه برخورد اطرافیان با ما:
برخوردها و رفتارهایی که از بچگی تاکنون با ما شده. این شامل ناکامی‌ها، فشارهای اجتماعی یا در مقابل، کامروایی‌ها و موفقیت‌ها، اثر مستقیم در میزان اعتماد به نفس، در وضعیت فعلی ما دارد.
۳- نحوه برخورد ما با محیط اطراف:
دو مورد اول شاید دست ما نباشد ولی مورد آخر به خود ما و به نحوه برخورد ما با شرایط، موقعیت‌ها، خوشی‌ها و ناخوشی‌ها بستگی دارد. مواردی که روی آنها کنترل داریم. انتخاب‌ها یا ریسکهایی که می‌کنیم. و در نهایت واکنش صحیح ما در مقابل مشکلات و موانع، اعتماد به نفس را به مرور در ما بهبود می‌بخشد.
راهکارهایی برای بالا بردن اعتماد به نفس در سخنرانی:
عوامل زیادی موجب می‌شود که شخص با بالاترین اعتماد به نفس در سخنرانی ظاهر شود، که ما به مهمترین اسن عوامل اشاره خواهیم کرد.
-
مهارت و تکرار زیاد:
تصور کنید فردی عمری است سخنرانی می‌کند و به گونه‌ای سخنرانی برای او تبدیل شده به شغلی برایش. گویی چنین شخصی هیچ واهمه‌ای از ظاهر شدن جلوی انظار و مطرح کردن نظریاتش ندارد.
هیچ اهمیتی هم ندارد که در چه موضوعی و برای چه منظور سخنرانی می‌کند. اصلاً شاید سخنانش واقعیت نداشته باشد یا در جهت تخریب اصول و اعتقادات نظاره‌گران هم باشد. یا برای بالا بردن و تثبیت جایگاه خود و برای تخریب رقیبان یک سخنرانی طوفانی هم به راه بیندازد. حتی ممکن است مستمعین با عقاید وی کاملاً مخالف باشند، ولی فرد به گونه‌ای روی سِن هنرنمایی می‌کند که گویی هیچکس را یارای مقابله با او نیست. چنین فردی از اعتماد به نفس بالایی برخوردار است هر چند از عزت نفس پایینی برخوردار باشد.
این موارد ذکر شده تنها در فرد سخنرانی دیده می‌شود که علاوه بر مهارت و تکرار زیاد در سخنرانی به مرتبه‌ای رسیده که حتی می‌تواند عقاید نادرست و کذب را به مخاطب القا کند. بنابراین کسب مهارت و تکرار در سخنرانی حرف اول را می‌زند.
انسانی که زیاد سخنرانی کرده باشد حتی دیده شده که بدون مطالعه و آمادگی قبلی، روی سِن می‌رود و سخنرانی می‌کند و با اعتماد به نفس کامل، همه را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد. بنابراین راهکار اول و بهترین راهکار این است که این مهارت را در خود پرورش دهید و این البته مستلزم تکرار زیاد است. تکرار در سخنرانی هم، راه‌هایی دارد که البته آن هم به تمرین زیاد نیاز دارد. بهترین راهی که به ذهن می‌رسد برای شروع ایجاد اعتماد به نفس در سخنرانی، این است که:
۱- جلوی آینه بنشینید و یک متن از قبل آماده شده را جلوی آینه اجرا کنید.
۲- اینکه متنی را آماده کنید و اجرا کنید و صدای خودتان را ضبط کنید بعد گوش کنید. خودتان را بگذارید جای مستمعین! چه تصوری از صدای خود، در ذهنتان ایجاد می‌شود؟ باید بگویم تقریباً غیر‌ممکن است با گوش دادن اولین سخنرانی خودتان احساس خوبی به شما دست بدهد! حتی شاید از طرز صحبت کردن خودتان خنده‌تان هم بگیرد ولی به هیچ وجه ناامید نشوید و بارها و بارها این کار را تکرار کنید.
۳- زمانی که یک احساس رضایت نسبی از صحبت خودتان احساس کردید این کار را برای چند نفر از آشنایان یا دوستانتان انجام دهید. بعد، از آنها بخواهید نظر خود را به شما بگویند. اگر احساس نارضایتی کردند به هیچ‌وجه ناامید نشوید و کار خود را تکرار کنید.
-
کمک گرفتن از ابزارهای مختلف در سخنرانی:
مطمئناً بیشتر کسانی که این مطلب را می‌خوانند برای اولین بار می‌خواهند سخنرانی کنند. بنابراین اگر قصد دارید برای اولین‌بار این کار را انجام دهید، حتی اگر متن سخنرانی را خیلی با خودتان تکرار کردید، تا زمانی که می‌خواهید جلوی انظار ظاهر شوید یک متن سخنرانی آماده کنید؛ اصلاً اشکالی ندارد که برای اولین‌بار همه متن را از روی کاغذ بخوانید؛ این قابل درک است که شما اولین بارتان است که می‌خواهید این کار سخت را انجام دهید. ولی به هر حال صورت خوشی ندارد که تمام متن را از روی کاغذ بخوانید. بنابراین سعی کنید تمام متن سخنرانی را به صورت تیتروار آماده کنید و هر مبحثی را که قبلاً تمرین کردید با نگاه کردن به مخاطبان اجرا کنید و بعد از اینکه به پایان رسید، نگاهی گذرا به تیتر بعدی داشته باشید.
روش خیلی بهتر این است که اسلایدها را آماده کنید و به صورت پاور‌پوینت به تماشاگران نشان دهید. اینگونه، هم منظور خود را بهتر انتقال می‌دهید هم اضطراب شما به حداقل می‌رسد. اصولاً بیشتر کسانی که می‌خواهند همه اصول علمی را در سخنرانی رعایت کنند، همیشه یک لپ‌تاپ در جلوی خود باز می‌کنند. این کار حتی احساس بهتری از تبحر سخنران، به مستمعین وارد می‌کند. با روند کار، خودتان خواهید دید که در زمانی نه چندان دور، حتی روی سن قدم می‌زنید و بدون هیچ اضطراب و احتیاج به متن و لپ‌تاپ سخنرانی می‌کنید.
-
داشتن پیش‌زمینه علمی:
مطمئناً اگر کسی بخواهد در زمینه‌ای سخنرانی کند و بیشترین اعتماد به نفس در سخنرانی را داشته باشد، باید در آن علم خاص که سخنرانی به آن مربوط است تبحر کافی داشته باشد وگرنه نمی‌تواند آن طور که باید سخنرانی را پیش ببرد. بنابراین مطالعه در آن علم مرتبط با سخنرانی ضروری است. به علاوه که شما هم باید خود را برای سوال‌های احتمالی در مورد موضوع سخنرانی، از هر نظر آماده کنید.
اعتماد به نفس در سخنوری چقدر اهمیت دارد؟
اهمیت اعتماد به نفس در سخنوری بر هیچکس پوشیده نیست و همه می‌دانند که لازمه‌ی یک سخنرانی ایده‌آل، داشتن اعتماد به نفس است. کسی که اعتماد به نفس نداشته باشد یعنی به خودش اعتماد ندارد و کسی که به خودش اعتماد نداشته باشد چگونه می‌تواند این اعتماد را در دیگران ایجاد کند؟! پس ایجاد کردن اعتماد به نفس در سخنرانی مانند هرکار مهم دیگری نیازمند تلاش است.
