جذب مخاطب در سخنرانی و حفظ توجه او برای مدتی طولانی بی‌شک از بزرگ‌ترین چالش‌های صحبت کردن در جمع است. قطعاً شما هم افرادی را دیده‌اید که حین صحبت کردنِ سخنران مشغول کار با گوشی شده‌اند یا فکرشان جای دیگری پرسه می‌زند. اصلاً چرا راه دور بریم؟ احتمالاً خودتان هم تجربه حضور در یک جلسه ملال‌آور را داشته‌اید. جلسه‌ای که در آن موجی از کسالت و رخوت وجودتان را فرا گرفته است. گاهی مخاطب حتی پیش از نمایش اسلاید پنجم، از همراهی با گفته‌های سخنران خسته می‌شود؛ و اینجاست که خمیازه پشت خمیازه می‌آید!
هیچ چیز برای یک مجری یا سخنران بدتر از این نیست که با چهره‌های کلافه و بی‌حوصله مخاطبانش روبرو شود. مواجهه با چنین حالتی شما را عصبی‌تر می‌کند و باعث می‌شود تندتر حرف بزنید تا ارائه خود را در سریع‌ترین زمان ممکن به پایان برسانید. چنین رویکردی، مطمئناً بهترین راه برای انتقال اثربخش پیام شما نیست. جذب مخاطب در سخنرانی این اطمینان را ایجاد می‌کند که هرگز با این سناریوی ناخوشایند روبرو نشوید.
تعامل با مخاطبان نه‌تنها به آن‌ها در درک بهتر گفته‌هایتان کمک می‌کند بلکه باعث می‌شود اطلاعاتی را که ارائه می‌دهید بهتر به خاطر بسپارند. بهترین راه برای ایجاد تمرکز، علاقه و توجه مخاطبان نسبت به آنچه می‌گویید، درگیر کردن آن‌هاست. برای اینکه مخاطبان را با بحث درگیر کنید باید به‌نوعی با آن‌ها تعامل داشته باشید. تعاملی که بر بستر جذب کردن مخاطب شکل می‌گیرد. در این مطلب از سخنوری می‌خواهیم 18 روش کارآمد را برای جذب مخاطب در سخنرانی به شما خوبان معرفی کنیم. دعوت می‌کنیم همچون همیشه تا انتها با ما همراه باشید.
روش های جذب مخاطب در سخنرانی
1. یخ اولیه را آب کنید!
یک آغاز خوب توجه برای جذب مخاطب در سخنرانی اهمیت بسیار زیادی دارد. این کار مستلزم آب کردن یخ اولیه‌ی ارتباط با مخاطبان و گرم کردن آن‌هاست. برای این منظور هیچ راهی بهتر از طرح یک سؤال یا بیان یک ادعای تکان‌دهنده نیست. سؤال یا ادعایی که در همان بدو امر توجه مخاطب را شکار کند. با پرسیدن یک سؤال هوشمندانه می‌توانید مخاطبانتان را از شرکت‌کنندگان معمولی به شنوندگانی فعال تبدیل کنید. علاوه بر این، برقراری ارتباط اولیه به شما کمک می‌کند تا قبل از ورود به بخش اصلی صحبت‌هایتان و ارائه مهم‌ترین نکات، آرامش بیشتری پیدا کنید.
اینکه برای شروع سخنرانی از چه نوع یخ‌شکنی استفاده می‌کنید به خلاقیت و البته ماهیت رویداد بستگی دارد. این کار را می‌توان از طریق خنداندن، غافلگیر کردن یا دعوت مخاطبان به تفکر و تأمل عمیق انجام داد.
2. برای ارائه‌ی خود ساختاری ساده ایجاد کنید!
برای جذب مخاطب در سخنرانی ارائه‌ی خود را به شکلی طرح‌ریزی کنید که ساختاری ساده و شسته‌رفته داشته باشد. آن را بیش‌ازحد پیچیده نکنید. تمام جزئیات ضروری و نکات اصلی بحث را در ذهنتان یا روی کاغذ ثبت کنید و زمانی را برای پرسش و پاسخ در نظر بگیرید. زمانی که مخاطبان بتوانند سؤالات موردنظرشان را درباره جزئیات مطرح کنند.
یادتان باشد اصلاً لزومی ندارد که از سیر تا پیاز ماجرا را توضیح دهید؛ تنها به گفتن واجبات و نکات اصلی بسنده کنید. در غیر این صورت، پردازش اطلاعات اضافی می‌تواند باعث حواس پرستی و بروز اختلال در سیستم ادراکی مخاطبان شود. به این ترتیب ممکن است به‌واسطه خستگی، از همراهی با شما منصرف شده و گفته‌هایتان را نادیده بگیرند.
3. از مخاطبان خود سؤال بپرسید!
بله! از آن‌ها سؤال بپرسید. ولی برای انجام این کار صرفاً چند مخاطب معدود را انتخاب نکنید. یا مثلاً این‌طور نباشد که فقط از شرکت‌کنندگانی که در ردیف‌های جلو نشسته‌اند سؤال کنید. با سؤال پرسیدن به مخاطبان اجازه می‌دهید تا با شما و جلسه تعامل خوبی داشته باشند و احساس کنند بخش مهمی از ارائه و فرایند خلق ارزش هستند. سؤال پرسیدن علاوه بر جذب مخاطب در سخنرانی برای خود سخنران نیز مزایای زیادی دارد. زیرا از این طریق می‌توانید درباره مخاطبان، تجارب آن‌ها و … بینش مفیدی به دست بیاورید.
برای طرح پرسش تکنیک‌های مختلفی را می‌توان به کار گرفت که نظرسنجی یکی از بهترین آن‌هاست. اگر می‌خواهید مخاطبانتان را به تفکر و مناظره ترغیب کنید، طرح سؤال در قالب یک نظرسنجی می‌تواند جرقه اولیه را ایجاد کند. بعد از دریافت جواب‌ها می‌توانید درباره آن‌ها صحبت کنید تا ببینید بین شما و مخاطبان در چه زمینه‌هایی اجماع یا اختلاف‌نظر وجود دارد.
4. از مخاطبان تست بگیرید!
برگزاری یک رقابت ساده، روشی شگفت‌انگیز برای سرگرم کردن و متعاقباً جذب مخاطب در سخنرانی است. این رقابت یا مسابقه می‌تواند اهداف آموزشی داشته باشد یا صرفاً با هدف سرگرمی برگزار شود. ارزیابی مخاطبان از این راه علاوه بر درگیر کردن آن‌ها باعث می‌شود آنچه را به‌تازگی شنیده و آموخته‌اند در ذهنشان تثبیت گردد.
5. از چاشنی طنز استفاده کنید!
بروز شخصیت و حس شوخ‌طبعی می‌تواند ضمن سبک کردن و تلطیف جَو، رابطه خوبی بین شما با مخاطبان ایجاد کند. وقتی مخاطبان را بخندانید مخاطب با احتمال بیشتری شما و ایده‌هایتان را به خاطر می‌سپارد.
6. تماس چشمی داشته باشید!
قدرت تماس چشمی خوب را برای جذب مخاطب در سخنرانی هرگز نمی‌توان دستکم گرفت. تماس چشمی، حضورتان را در صحنه سخنرانی قدرتمندتر جلوه می‌دهد و کمکتان می‌کند تا به شکلی مؤثر نکات موردنظر ارائه دهید. به یاد داشته باشید که مثل سؤال پرسیدن، تماس چشمی شما هم صرفاً نباید به بخش خاصی از مخاطبان محدود شود. نباید به یک نفر خیره شوید چراکه حس ناخوشایندی را به او القا می‌کنید. برقراری و حفظ متوازن تماس چشمی به سخنرانی، ماهیت شخصی و صمیمی‌تری می‌دهد؛ به این ترتیب همه حُضار احساس می‌کنند که مخاطب مستقیم شما هستند.
7. از زبان بدن به‌خوبی استفاده کنید!
ژست‌ها و وضعیت بدن شما تأثیر بسیار پررنگی در کیفیت و چگونگی ارائه‌ی مطالبتان دارند. حصول اطمینان از پنهان نشدن پشت جایگاه و اینکه مخاطبان می‌توانند به‌آسانی شما را ببینند امری بدیهی به نظر می‌رسد؛ ولی این همان زمینه‌ای است که بسیاری از سخنرانان مضطرب در آن با مشکل روبرو هستند.
شما باید برای برقراری ارتباط با مخاطبان به‌خوبی از زبان خود استفاده کنید. صاف و محکم ایستادن روی صحنه حس اعتمادبه‌نفس و کنترل بیشتری به شما می‌دهد؛ درنتیجه ضمن جذب مخاطب در سخنرانی بهتر می‌توانید او را با گفته‌هایتان درگیر کنید. حرکات قابل‌رؤیت برای مخاطب و تکنیک‌هایی مثل قدم زدن در سراسر صحنه توجه مخاطب را روی شما متمرکز می‌کند.
8. از زبان مؤثر استفاده کنید!
به‌کارگیری زبان الهام‌بخش و تنظیم لحن در جهت بیان ایده‌ها در افزایش میزان اثربخشی شما و اثرپذیری مخاطب نقش به سزایی دارد. زبان مورد استفاده شما در یک سخنرانی خوب، باید با لحن و سبک ارائه مطابقت داشته باشد. بنابراین فارغ از رسمی بودن یا غیررسمی بودن رویداد یا ویژگی‌های جمعیت شناختی مخاطبان باید مطمئن شوید از اصطلاحاتی که بیش‌ازحد فنی یا پیش‌پاافتاده هستند استفاده نکنید.
9. جلوه‌های بصری و صوتی را به ارائه‌ی خود اضافه کنید!
جلوه‌های صوتی و بصری به شما کمک می‌کنند تا صحبت‌هایتان بیش‌ازحد خسته‌کننده نباشد. استفاده از موسیقی یا سایر جلوه‌های صوتی به‌طور طبیعی مخاطبانتان را سرحال و پرانرژی می‌کند. موسیقی راه بسیار خوبی برای برقراری ارتباط با انسان‌هاست؛ زیرا از طریق تحریک احساسات می‌تواند به آن‌ها در یادآوری ایده‌ها و نکات بحث کمک قابل‌توجهی کند.
برای جذب مخاطب در سخنرانی از جلوه‌ها و جاذبه‌های گرافیکی هم غافل نشوید. تصاویر و حتی GIF ها می‌توانند عناصر بصری جذابی را به اسلایدهای شما اضافه کنند و دلیل محکمی برای تمرکز مخاطب بر صحبت‌هایتان باشند.
10. از فیلم و ویدئو استفاده کنید!
استفاده از فیلم و ویدئو در میانه‌ی راه یک تاکتیک عالی برای جلب تمرکز مجدد مخاطبان است. اگر دیدید که مخاطبان رفته‌رفته احساس خستگی و بی‌قراری می‌کنند، یک ویدئوی جالب می‌تواند فوراً آن‌ها را به چارچوب بحث بازگرداند. ویدئوها برای شروع بحث و تقویت یک ایده یا پیام نیز عناصر بسیار قدرتمندی هستند و معمولاً می‌توانند مخاطبان را به شکل قابل‌توجهی تحت تأثیر قرار دهند. گاهی یک قطعه فیلم کوتاه، منظور سخنران را از هزاران کلمه بهتر و رساتر بیان می‌کند.
10. بگذارید مخاطبان به‌صورت ناشناس سؤال بپرسند!
اجازه دادن به مخاطبان برای پرسیدن سؤال در هر زمانی که لازم می‌دانند، آن‌ها را به ابراز عقیده تشویق می‌کند. بعلاوه انجام این کار، حس ارزشمند بودن را به مخاطب القا می‌کند. ولی اغلب افراد به‌طور طبیعی از بالا بردن دست خود در مقابل خیل جمعیت و بیان نظر یا سؤال احساس خوبی ندارند. بنابراین قویاً پیشنهاد می‌کنیم که با ایجاد یک سازوکار مناسب به مخاطبان اجازه دهید که عقاید یا سؤالاتشان را به‌صورت ناشناس مطرح کنند. انجام این کار به تقویت کیفیِ فرایند انتقال پیام و یادگیری نکات بیشتر منجر می‌شود.
11. از مخاطبان بخواهید دست‌هایشان را بالا ببرند!
شاید عجیب به نظر برسد ولی استفاده از روش‌های سنتیِ پاسخگویی به سؤال برای احیای توجه مخاطبانِ خسته می‌تواند مؤثرتر از استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال باشد. استفاده بیش‌ازحد از ابزارهای دیجیتال نه‌تنها ضرورتی ندارد بلکه می‌تواند گران و پرخرج تمام شود. بالا بردن دست باعث می‌شود که مخاطبان به‌واسطه برقراری ارتباط مستقیم، تعامل بهتری با جلسه داشته باشند.
13. از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنید!
شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر یکی از بهترین ابزارها برای تجمیع نظرات و ایجاد ارتباط بین مخاطبان بعد از اتمام جلسه هستند. با معرفی یک هشتگ افراد را تشویق کنید تا حین سخنرانی شما افکار و ایده‌هایشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و بعد از پایان سخنرانی، بحث و تبادل‌نظر را با یکدیگر ادامه دهند.
14. به مخاطبان حس کنترل بیشتری بدهید!
برای جذب مخاطب در سخنرانی اگر مقدور است ترتیبی دهید که حاضران بتوانند روی اسلایدهایی که نشان داده می‌شود، کنترل داشته باشند. مثلاً بتوانند به اسلاید قبلی برگردند یا با نگاهی اجمالی به اسلاید بعد خود را برای مشارکت فعالانه در بحث آماده کنند.
اگر می‌توانید آپشن‌های تعاملی مانند لایک کردن، دیسلایک کردن یا ارسال قلب را روی هر اسلاید فعال کنید، حتماً این کار را انجام دهید. به این ترتیب شما هم می‌توانید از بازخورد مخاطبان اطلاعات ارزشمندی جمع‌آوری کنید. مثلاً بفهمید که آن‌ها کدام اسلاید را بیشتر دوست دارند؟
15. ماجرا را شخصی کنید!
داستان‌گویی و بروز شخصیت واقعی‌تان روی صحنه، به جذب مخاطب در سخنرانی کمک بسیار زیادی می‌کند. داستان‌سرایی یا اشتراک‌گذاری تجربیات شخصی بهترین راه برای جلب و حفظ توجه مخاطب و درعین‌حال سرگرم کردن اوست. مردم همواره کنجکاو هستند که بدانند چه اتفاقی می‌افتد و جواب شما به این کنجکاوی، ارائه‌تان را به‌یادماندنی‌تر می‌کند. پس هر جا که می‌توانید از پتانسیل مهارت داستان گویی در سخنرانی استفاده کنید.
16. از مخاطبان یک عکس دسته‌جمعی بگیرید!
یک راه خلاقانه دیگر برای جذب مخاطب در سخنرانی، گرفتن یک عکس دسته‌جمعی از شرکت‌کنندگان در جلسه است. به این ترتیب حتی اگر توجه مخاطب اُفت کرده باشد، خیلی سریع او را به متن جلسه بازمی‌گردانید و از آن مهم‌تر، همه را به لبخند زدن وادار می‌کنید! لبخند زدن عنصری قدرتمند و انرژی‌زاست که همه را در وضعیت روحی بهتری قرار می‌دهد. این یک معامله دو سر بُرد است.
17. صحنه را با دیگران به اشتراک بگذارید!
دعوت مخاطبان برای آمدن روی صحنه به‌عنوان میهمان، ایده بسیار خوبی برای تغییر موضوع، دریافت دیدگاه‌های جدید و تغییر سبک سخنرانی یا ارائه است. با این کار می‌توانید ضمن تجدید توجه مخاطبان، درگیری آن‌ها را با رویداد بیشتر کنید. فقط حواستان باشد که برای انجام این کار برنامه‌ریزی درستی داشته باشید. نباید با دعوت از یک مخاطب در لحظات پایانی یا در اوج سخنرانی، اثربخشی کلامتان را کاهش دهید.
18. از لوازم جانبی استفاده کنید!
ممکن است کمی قدیمی به نظر برسد ولی استفاده از وسایل بر جذب مخاطب در سخنرانی واقعاً تأثیرگذار است. استفاده از این وسایل راه خوبی برای ارائه یا تقویت ایده‌های مهم شماست و درعین‌حال، رویداد را جذاب‌تر می‌کند. ضمناً با انجام این کار به مخاطبان اجازه می‌دهید تا از آنچه می‌گویید تصور و تجسم بهتری داشته باشند.
جذب مخاطب در سخنرانی پیش‌نیاز یک ارائه به‌یادماندنی و موفق است!
مهم نیست نکات و ایده‌هایتان چقدر جالب، کاربردی یا شنیدنی باشند. تا زمانی که نتوانید توجه اولیه مخاطب را جلب و آن را حفظ کنید، صحبت‌هایتان خریدار نخواهد داشت! جذب مخاطب در سخنرانی مانند شالوده‌ی یک ساختمان است؛ شالوده‌ای که تا آن را به‌خوبی نسازید، نمی‌توانید طبقات ساختمان را روی آن بنا کنید.
آنچه خواندید 18 راهکار عالی برای جذب مخاطب در سخنرانی در بخش‌های مختلفِ ارائه بود. روش‌هایی که با به‌کارگیری آن‌ها به فراخور موقعیت، می‌توانید مخاطبان را تا انتها با خودتان همراه کنید.
