سخنرانی عمومی، به‌شرط داشتن یک طرح منسجم و رعایت بعضی قواعد، اصلاً کار سخت یا ترسناکی نیست! بنابراین اگر قرار است در آینده‌ای نزدیک، پشت تریبون سخنرانی قرار بگیرید و برای جمعی از مخاطبان صحبت کنید، این راهنمای جامع را با نهایت دقت، بخوانید و به آنچه در آن آمده، عمل کنید. ما در این مطلب از سخنوری، نکاتی طلایی را در پنج بخش متفاوت درباره یک سخنرانی معرکه، با شما به اشتراک گذاشته‌ایم. قول می‌دهیم با رعایت این نکات، خیلی زود، به ستاره‌ی صحنه تبدیل شوید!
آغاز کار با مخاطبان
1. موقعیت و شرایط سخنرانی را بشناسید
برای اینکه بتوانید شروع خوبی در سخنرانی عمومی داشته باشید دانستن نوع سخنرانی و دلیل این امر که چرا مخاطبان شما برای شنیدن حرف‌هایتان در جلسه حاضر شده‌اند، اهمیت زیادی دارد. باید ماهیت سخنرانی‌تان را بدانید. آیا قرار است سخنرانی‌تان، شرح یک روایت شخصی باشد؟ یا یک سخنرانی آموزنده، متقاعدکننده یا تشریفاتی؟
- سخنرانی شخصی: هنگام تعریف کردن یک روایت شخصی درباره خودتان، بدانید از انجام این کار، چه قصدی دارد؟ آیا قرار است درس یا تجربه‌ای را به دیگران بیاموزید؟ یک پیام اخلاقی بدهید؟ الهام‌بخش باشید؟ یا دیگران را سرگرم کنید؟
- سخنرانی آموزنده: دو نوع سخنرانی آموزنده وجود دارد: سخنرانی توصیفی و سخنرانی فرایندی. ایده اصلی کار در سخنرانی فرایندی، توضیح نحوه عملکرد یا نحوه‌ی ساخت یک چیز یا چگونگی انجام یک کار خاص است. درواقع در این نوع سخنرانی، شما مخاطبان را مرحله‌به‌مرحله جلو می‌برید. اگر سخنرانی آموزنده‌تان از نوع توصیفی باشد، باید یک موضوع نسبتاً پیچیده را انتخاب کرده و با تقسیم آن به چند بخش، به مخاطبانتان درباره آن موضوع، آموزش دهید.
- سخنرانی متقاعدکننده: اگر بنا به ایراد سخنرانی متقاعدکننده باشد، باید بتوانید با استفاده از استدلال درست و فن بیان خوب، مخاطبان را برای اتخاذ یک روش یا فکر یا بروز یک رفتار خاص که مدنظر شماست، مجاب کنید.
- سخنرانی تشریفاتی: مجالس عروسی، رویدادهای مذهبی، مراسم فارغ‌التحصیلی و … از نمونه‌هایی هستند که سخنرانی تشریفاتی در آن‌ها موضوعیت پیدا می‌کند. این نوع سخنرانی‌ها، معمولاً کوتاه بوده که در آن‌ها بیشتر روی موضوعاتی مثل سرگرم کردن، الهام‌بخش بودن، بزرگداشت یا قدردانی از فرد یا افراد خاصی تمرکز می‌شود.
2. موضوعی انتخاب کنید که مخاطبان به آن علاقه‌مند باشند
اگر امکان انتخاب دارید، موضوعی را انتخاب کنید که برای مخاطبان جالب یا خوشایند باشد. البته گاهی هم آزادی عملی در انتخاب موضوع سخنرانی عمومی ندارید و ملزم هستید که مشخصاً درباره یک موضوع از پیش تعیین‌شده صحبت کنید. در چنین مواردی، در جستجوی راه‌هایی باشید تا مخاطب را با آنچه می‌گویید، به‌خوبی درگیر کنید.
3. هدف‌گذاری کنید
درباره هدفی که از ایراد سخنرانی برای مخاطبان دارید، یک جمله بنویسید. چنین کاری می‌تواند بسیار ساده باشد. مثلاً: من می‌خواهم مخاطبانم را متقاعد کنم تا یک ماه از غذاهای فست‌فود، استفاده نکنند. چنین کاری در نگاه اول ممکن است کم‌ارزش جلوه کند اما خوب است بدانید انجام این کار به دو دلیل اهمیت دارد: اولاً کمکتان می‌کند که هم‌زمان با شروع سخنرانی، از مسیر اصلی گفته‌هایتان منحرف نشوید؛ ثانیاً باعث می‌شود که تمرکزتان را روی مخاطبان، حفظ کنید.
4. همیشه مخاطبانتان را در ذهن داشته باشید
اینکه تلاشتان را صرف ایراد سخنرانی عمومی برای جمعی از شنوندگان کنید و آن‌ها به آنچه می‌گویید توجهی نداشته باشند یا حتی یک کلمه از گفته‌هایتان را به خاطر نسپارند، حقیقتاً یک اتلاف و افسوس بزرگ است. شما دائماً باید در فکر یافتن راه‌هایی برای بیان گفته‌های جالب، مفید، مرتبط و به‌یادماندنی برای مخاطبان باشید.
- روزنامه بخوانید: اگر بتوانید راهی برای ایجاد ارتباط بین موضوع سخنرانی با رویداد یا حادثه‌ای در اخبار روز پیدا کنید، می‌توانید روی ویژگی مربوط بودنِ آنچه به مخاطبان می‌گویید، مانور دهید.
- تفسیر اعداد و ارقام: استفاده از آمار در سخنرانی عمومی، می‌تواند آن را تأثیرگذارتر کند اما اگر بتوانید آن‌ها را به شیوه‌ای که برای مخاطبان هم قابل‌درک و ملموس‌تر باشد، تفسیر و تحلیل کنید، این اثرگذاری، بسیار بیشتر خواهد شد. مثلاً می‌توانید بگویید که سالانه در سراسر دنیا، حدود 7.6 میلیون نفر در اثر بیماری سرطان می‌میرند و بعد بگویید که چنین رقمی معادل با کل جمعیت کشور هنگ‌کنگ یا بیشتر از جمعیت کشوری مثل صربستان است!
- مزایای گفته‌هایتان را بیان کنید. اینکه به مخاطبان بگویید از گوش دادن به حرف‌هایتان، چه نفع یا منافعی عایدشان می‌شود، ایده خوبی است. مثلاً اگر نحوه پس‌انداز کردن را یاد می‌گیرند، این را به آن‌ها بگویید. اگر اطلاعاتی که در اختیارشان قرار می‌دهید، زندگی را برایشان آسان‌تر می‌کند یا بینش کاربردی جدیدی درباره یک موضوع به آن‌ها می‌دهد، آن‌ها را در جریان قرار دهید.
تحقیق درباره موضوع و نوشتن متن سخنرانی عمومی
1. روی موضوع سخنرانی، تسلط داشته باشید
گاهی نشستن، تمرکز کردن و آوردن افکار و ایده‌ها روی کاغذ، تنها کارهایی هستند که باید انجام دهید. در برخی موارد هم ممکن است با موضوع سخنرانی عمومی آشنایی کافی نداشته باشید که در این صورت، برای آنکه بتوانید درباره آن صحبت کنید، به تحقیق و پژوهش پیرامون آن موضوع نیاز دارید. در اغلب موارد، در موقعیتی بین این دو حالت قرار خواهید داشت.
2. تحقیقات گسترده انجام دهید
اینترنت می‌تواند منبع خوبی برای کسب اطلاعات بیشتر درباره موضوع سخنرانی عمومی باشد اما بهتر است صرفاً به همین منبع، بسنده نکنید. اگر دانش‌آموز یا دانشجو هستید، استفاده از کتابخانه‌ها می‌تواند ایده خوبی باشد. مصاحبه با افراد متخصصی را که درباره موضوع سخنرانی‌تان، اطلاعات خوبی دارند، فراموش نکنید. هر چه از منابع بیشتری برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده کنید، احتمال موفقیتتان در ایراد یک سخنرانی عمومی اثربخش افزایش می‌یابد. ضمن اینکه استفاده از منابع متنوع، میدان مانور گفتارتان را توسعه می‌دهد.
3. از سرقت علمی، جداً پرهیز کنید
وقتی از اطلاعات خارجی در ایراد سخنرانی عمومی استفاده می‌کنید، با ذکر منبع، دینتان را ادا کنید. برای این کار، حواستان باشد که اطلاعاتتان را از چه منابعی استخراج می‌کنید تا ضمن استناد به آن‌ها در حین سخنرانی، بتوانید به منابعی که از آن استفاده کرده‌اید، به‌خوبی رفرنس دهید.
4. درباره استفاده از یک طرح کلی یا متن حاوی جزئیات، تصمیم‌گیری کنید
استفاده از طرح کلی در سخنرانی‌هایی با ماهیت آموزنده، داستانی یا متقاعدکننده، رایج‌تر است. درحالی‌که برای سخنرانی‌های تشریفاتی، نوشتن متن و جزئیات سخنرانی، ایده بهتر و منطقی‌تری به نظر می‌رسد.
- ایجاد یک طرح کلی برای سخنرانی عمومی به این معناست که سخنرانی‌تان را با توجه به بعضی معیارها و نکات خاص، سازمان‌دهی کنید. مثلاً اگر موضوع سخنرانی، تشریح 4 نکته ضروری در خرید الماس برای مخاطبان باشد، می‌توانید سخنرانی را به چهار بخش بُرش، رنگ، وضوح و قیراط (عیار) تقسیم کنید و ذیل هر یک از این سرفصل‌ها، نکات و جزئیات تکمیلی را برای مخاطبان توضیح دهید. در تدوین طرح کلی سخنرانی می‌توانید هم از جملات و عبارات کامل و هم از جملات یا عبارات مختصر یا مخفف استفاده کنید.
- استفاده از یادداشت‌ها و متون دقیق، حین ایراد سخنرانی‌های تشریفاتی، به این دلیل ضرورت دارد که انتخاب دقیق کلمات و واژه‌ها در چنین مراسمی، بسیار مهم است. فراموش نکنید که سرگرم کردن، ادای احترام و … از اهداف اصلی سخنرانی‌های تشریفاتی هستند و به همین دلیل، رساندن دقیق منظورتان با استفاده از مناسب‌ترین کلمات ممکن، شانس موفقیتتان را به شکلی معنادار افزایش خواهد داد.
- سری به کتاب‌های ادبیاتتان بزنید و تشبیه، استعاره، تجانس‌های آوایی و سایر آرایه‌های ادبی را قدری مرور کنید. استفاده از این صنایع ادبی می‌تواند بر میزان اثرگذاری سخنرانی تشریفاتی‌تان بیفزایند.
- مراقب افتادن در دام دست‌نوشته‌ها باشید! وجود صفحه‌ای پر از کلمات در مقابل شما می‌تواند باعث تمرکز بیش‌ازحدتان روی متن و غفلت از برقراری تماس چشمی با مخاطبان شود. بنابراین باید با انجام تمرین کافی، روی متن، تسلط کافی پیدا کرده و احتمال گرفتاری در این دام را به صفر برسانید!
5. اطمینان حاصل کنید که هر چیزی در جای مناسب قرار بگیرد
هر سخنرانی عمومی سه بخش اساسیِ مقدمه، بدنه و نتیجه‌گیری دارد. بنابراین مطمئن شوید که ساختار سخنرانی‌تان، هر سه بخش را در خود داشته باشد.
- مقدمه: بیشتر مقدمه‌های خوب و جذاب، ضمن برخورداری از قابلیت جلب‌توجه، پیش‌نمایشی از آنچه را قرار است در سخنرانی گفته شود، ارائه می‌دهند.
- جلب‌توجه مخاطبان، مهم‌ترین کاری است که در مقدمه سخنرانی عمومی باید آن را به‌خوبی انجام دهید. شما می‌توانید با استفاده از راهکارهایی مثل طرح یک سؤال، گفتن یک عبارت غافلگیرکننده، ارائه آمارهای جالب، بیان یک ضرب‌المثل یا تعریف یک داستان کوتاه، چنین کاری کنید. برای یافتن راهی که بتوانید توجه مخاطبان را از همان ابتدا، جلب کنید، زمان بگذارید. همراه کردن آن‌ها از همان ابتدا، کاری به‌مراتب ساده‌تر از این است که با گذر زمان و در طول سخنرانی بخواهید، چنین کاری انجام دهید.
- پیش‌نمایشی از آنچه قرار است بگویید ارائه دهید. به ارائه‌ی پیش‌نمایشی از آنچه در ادامه قرار است ارائه دهید، خوب فکر کنید. طوری برنامه‌ریزی کنید که در مقدمه بتوانید بر نکات اصلی که در طول سخنرانی عمومی می‌خواهید درباره آن‌ها حرف بزنید، مروری گذرا داشته باشید. در اینجا نیازی نیست به جزئیات هر موضوع بپردازید. این کار را وقتی به آن موضوع رسیدید، انجام دهید. حتی می‌توانید با بیان یک جمله هم پیش‌نمایشی گیرا و جالب‌توجه به مخاطبانتان ارائه دهید.
- بدنه: بدنه، قسمت اصلی متن سخنرانی است که از نکات و اطلاعاتی که جمع‌آوری کرده‌اید، تشکیل می‌شود. برای سازمان‌دهی این نکات و اطلاعات در بدنه‌ی گفتار، روش‌های مختلفی وجود دارد. شما می‌توانید چنین ساختاری را با توجه به معیارهایی مثل توالی زمانی، میزان اهمیت، نام‌گذاری یا شماره‌گذاری و مواردی ازاین‌دست ایجاد کنید. در اینجا باید مناسب‌ترین الگوی سازمان‌دهی را با توجه به ماهیت و درون‌مایه‌ی سخنرانی‌تان، انتخاب کنید.
- نتیجه‌گیری: توجه به دو نکته در بخش نتیجه‌گیری، اهمیت زیادی دارد. اولاً در این قسمت باید از ارائه هرگونه اطلاعات تازه خودداری کنید. در عوض، باید همه گفته‌های قبلی‌تان را در قالب یک پکیج جمع‌وجور و به‌یادماندنی به مخاطبان عرضه کنید.
- خلاصه‌ای از گفته‌هایتان ارائه دهید: تکرار عامدانه و آگاهانه، یکی از روش‌های مؤثری است که کمک می‌کند مخاطبان بتوانند آنچه را در یک جلسه سخنرانی عمومی شنیده‌اند، به یاد بیاورند. در مقدمه، شما پیش‌زمینه‌ای درباره صحبت‌های بعدی‌تان ارائه کردید و در بدنه، به‌تفصیل درباره موضوعات و نکات اصلی بحث، حرف زدید. حالا در بخش نتیجه‌گیری، باید به‌اتفاق مخاطبان، مروری بر آنچه گفته‌اید، داشته باشید. نگران نباشید! همین‌که شرح کوتاه و مختصری از نکات و ایده‌های اصلی بحث ارائه کنید، کفایت می‌کند.
- سخنرانی را قاطعانه و خاطره‌انگیز به پایان برسانید. استفاده از عبارتی قاطعانه و متمایز در پایان سخنرانی عمومی، یک انتهای خاطره‌انگیز را برای آن رقم می‌زند. یک راه خوب برای انجام این کار، نوشتن و بیان یک جمله یا عبارتِ استدلالی درباره جذاب‌ترین بخش‌های سخنرانی‌تان است. این کار، حس و زمینه‌ی یک پایان مناسب را فراهم نموده و حلقه‌ی گفتارتان را تکمیل می‌کند.
انتخاب جاذبه‌های بصری و گرافیکی در سخنرانی عمومی
1. تصاویری انتخاب کنید که واقعاً برای مخاطبان مفید باشند
دلایل زیادی برای استفاده از تصاویر و انواع دیگر جاذبه‌های گرافیکی در سخنرانی عمومی وجود دارد. آن‌ها می‌توانند در درک آسان‌تر مطالب به مخاطبان کمک نموده و باعث شوند گفته‌هایتان را بهتر به خاطر بسپارند. ضمن اینکه هم‌زمان با کمک به فرایند یادگیری دیداری، می‌توانند قابلیت متقاعدسازی گفته‌هایتان را نیز افزایش دهند. بنابراین بسیار مهم است درباره مقاصد و اهدافتان درباره استفاده از تصاویر و سایر جاذبه‌های بصری، ایده روشن و قاطعی داشته باشید.
2. تصاویری متناسب با ساختار و محتوای سخنرانی عمومی انتخاب کنید
هرچند استفاده از جاذبه‌های گرافیکی، ایده‌ای خوب و مؤثر است، اما باید در انجام این کار، منطقی و هوشمندانه عمل کنید. مثلاً اگر قرار است نکاتی مهم درباره خرید الماس را با مخاطبانتان به اشتراک بگذارید، آنگاه باید تصاویری از نماهای نزدیک و زوایای متفاوت الماس را به آن‌ها نشان دهید. در اینجا نمایش ویترینی از یک جواهرفروشی، چندان معقول، کاربردی و مفید نخواهد بود.
3. با احتیاط از پاورپوینت استفاده کنید
پاورپوینت، ابزاری عالی برای ارائه‌ی دیداریِ مطالب در سخنرانی عمومی است که شما می‌توانید از آن برای نمایش عکس‌ها، نمودارها و هر شکل دیگری از محتوا به بهترین شکل استفاده کنید. بااین‌حال، خطاهای متداولی وجود دارند که بسیاری از سخنرانان، هنگام استفاده از پاورپوینت، مرتکب آن‌ها می‌شوند. اگر پیش از استفاده از این ابزار ارائه، قدری فکر کنید، پرهیز از ارتکاب این خطاها، آسان خواهد بود.
- همه آنچه را قصد دارید در سخنرانی عمومی بگویید، در اسلایدها نیاورید. احتمالاً همه ما، حضورِ کسل‌کننده در سخنرانی‌هایی را که سخنران در آن‌ها، صرفاً به روخوانی از روی اسلایدهای پاورپوینت می‌پرداخت، تجربه کرده‌ایم. اگر شما هم در مقام یک سخنران، چنین کاری کنید مخاطب را خیلی زود از گفته‌هایتان، خسته و زده خواهید کرد. بنابراین به‌جای این کار، از نمودارهای مناسب برای مرور و تشریح اطلاعات کلیدی استفاده کنید. یادتان باشد نمودارها و تصاویری که از آن‌ها استفاده می‌کنید، باید مکملی برای گفته‌هایتان باشند، نه یک کپیِ بی‌ارزش از آن چیزهایی که می‌گویید!
- اسلایدهای خوانا ایجاد کنید. فونت و سایزی را برای درج مطالب در اسلایدهای پاورپوینت انتخاب کنید که خواندن آن‌ها برای مخاطبان آسان باشد. اگر حاضرین، قادر به دیدن و خواندن اسلایدهایتان نباشند، استفاده از این اسلایدها عملاً هیچ ارزشی برای سخنرانی‌تان، به همراه نخواهد داشت.
- از انیمیشن‌ها، به شکلی محدود استفاده کنید. انیمیشن‌ها، تصاویر متحرک و تغییر رنگ‌ها می‌توانند جذاب باشند اما درعین‌حال هم ممکن است تمرکز و توجه مخاطبان را مختل کنند. بنابراین حواستان باشد که از این جاذبه‌های گرافیکی، بیش‌ازحد استفاده نکنید. اسلایدهای شما باید شبیه به بازیگران مکمل فیلمتان باشند، نه اینکه جای خودتان را به‌عنوان نقش اول فیلم بگیرند!
تمرین و تکرار سخنرانی
1. به خودتان زمان زیادی بدهید
هرقدر وقت بیشتری به تمرین سخنرانی عمومی اختصاص دهید، احساس آمادگی بیشتری خواهید داشت و درنتیجه، کمتر احساس اضطراب و تشویش خواهید کرد. یک ایده می‌تواند این باشد که برای تمرین هر دقیقه از سخنرانی‌تان، بین یک تا دو ساعت زمان، اختصاص دهید. مثلاً اگر قرار است یک سخنرانی پنج‌دقیقه‌ای داشته باشید، درمجموع 5 تا 10 ساعت زمان برای تمرین آنچه باید بگویید، صرف کنید. البته این زمان، شامل همه اقداماتی می‌شود که باید در مسیر آمادگی برای سخنرانی انجام دهید که نوشتن متن یا تدوین ساختار کلی سخنرانی نیز، بخشی از آن محسوب می‌شود.
- عدم اختصاص زمان کافی برای تمرین، باعث می‌شود که برای سخنرانی عمومی آمادگی کافی نداشته باشید. اگر تمرین کردن را به تاخیر بیندازید و به‌قول‌معروف، دست‌دست یا امروز و فردا کنید، مطمئناً زمان ارزشمندی را برای تمرین سخنرانی از دست می‌دهید و درنتیجه احساس تشویش و اضطراب بر شما غالب خواهد شد.
2. در مقابل دیگران تمرین کنید
هر زمان که مقدور شد، تمرین سخنرانی را در مقابل اعضای خانواده یا دوستانتان انجام دهید. اگر مایل به دریافت بازخورد خاصی از آن‌ها هستید، درباره موضوعاتی که باید به آن‌ها بیشتر توجه کنند، سرنخ‌های مشخصی به دستشان بدهید. گاهی دریافت بازخوردهای مفید اما غیرضروری، می‌تواند باعث سردرگمی شما شود.
- به مخاطبانتان نگاه کنید. احتمالاً هیچ کاری بهتر از برقراری تماس چشمی، نمی‌تواند توجه مخاطب را به گفته‌های سخنران جلب کند. هنگام تمرین سخنرانی عمومی، حتماً به اعضای خانواده و افرادی که مخاطب تمرینی حرف‌هایتان هستند، نگاه کنید. البته تسلط بر نگاه کردنِ هم‌زمان به سرفصل مطالب یا متن سخنرانی و سپس برقراری تماس چشمی مجدد با مخاطبان، ممکن است اندکی زمان ببرد و این خود، دلیل مهم دیگری از اهمیت اختصاص زمان کافی برای تمرین کردن است.
- اگر امکان تمرین در مقابل دیگران به هر دلیلی فراهم نبود، حتماً با صدای بلند به تمرین انفرادی بپردازید. روز سخنرانی نباید اولین باری باشد که شما صدایی را که از دهانتان خارج می‌شود، می‌شنوید! ضمن اینکه تمرین سخنرانی با صدای بلند، این امکان را برایتان مقدور می‌سازد که بتوانید خطاهای گفتاری را مرتباً بررسی و تصحیح کرده و ضمن اصلاح نقایص، مدیریت خوبی روی زمان سخنرانی داشته باشید. یادتان باشد که ما با ذهنمان، سریع‌تر از زبانمان حرف می‌زنیم!
3. از تغییرات استقبال کنید
تمرین و تکرار چندباره کمکتان می‌کند تا بتوانید تغییرات لازم را در ساختار یا متن سخنرانی عمومی، اِعمال کنید. اگر سخنرانی‌تان بیش‌ازحد طولانی باشد، می‌توانید قدری آن را کوتاه‌تر کنید یا اگر خیلی خلاصه و مختصر است، به آن کمی پروبال دهید. تمرین سخنرانی با صدای بلند باعث می‌شود که نوع صدا و بیانتان، هر بار قدری متفاوت از دفعات قبل باشد. این اصلاً بد نیست؛ شما نه یک ربات، بلکه یک انسان هستید! لزومی ندارد سخنرانی‌تان را کلمه به کلمه و در انطباق کامل با یک الگوی از پیش تعیین‌شده اجرا کنید. بلکه انتقال اطلاعات به روشی جذاب و خاطره‌انگیز، تنها موضوعی است که دراین‌بین، اهمیت دارد.
کاهش اضطراب و تشویش
1. فعالیت فیزیکی مناسب انجام دهید
اینکه اغلب افراد قبل از آغاز سخنرانی عمومی، علائم جسمی- عصبی مثل تنفس سریع، افزایش ضربان قلب، لرزش دست‌ها، تعریق و … را تجربه می‌کنند، امری کاملاً عادی و نرمال است. این یک واکنش بدنی طبیعی است که در اثر ترشح آدرنالین رخ می‌دهد. این پدیده در مواقعی مثل احساس خطر یا تهدید به وقوع می‌پیوندد. نکته مهم، انجام فعالیت‌های فیزیکی ساده و درعین‌حال مؤثر است که باعث حرکت جریان آدرنالین و رفع آثار ناخوشایند ترشح این هورمون می‌شود.
- مشت‌هایتان را گره و رها کنید. مشت‌هایتان را با شدت خیلی زیاد، گره کرده و پس از حفظ این حالت برای یک یا دو ثانیه، آن‌ها را رها کنید. این کار را برای چند بار انجام دهید. همین کار را می‌توانید در قسمت نرمیِ ساق پاهایتان تکرار کنید. با هر بار انجام این فعالیت فیزیکی، شاهد کاهش آثار ترشح آدرنالین خواهید بود.
- نفس عمیق بکشید. ترشح آدرنالین باعث می‌شود تند و کوتاه نفس بکشید که این به‌نوبه خود می‌تواند باعث افزایش احساس اضطراب شود. پس باید کاری انجام دهید که این چرخه بشکند. با بینی نفسی عمیق بکشید و بگذارید شکمتان پر از هوا شود. قدری نفستان را نگه داشته و اجازه دهید هوا به سمت قفسه سینه‌تان نیز گسترش پیدا کند. حالا دهانتان را کمی باز کرده و مقداری از هوای موجود در قفسه سینه را از طریق بازدم تخلیه کنید و به دنبال این کار، هوای داخل شکمتان را نیز کاملاً بیرون دهید. این الگوی دم و بازدم را پنج بار تکرار کنید.
2. روی مخاطبانتان تمرکز کنید
شاید باور این ادعا برایتان سخت باشد اما ایراد یک سخنرانی عمومی خوب، بیش از تمرکز روی خودتان، به تمرکز روی مخاطبان بستگی دارد! بنابراین طوری برنامه‌ریزی کنید که همه تمرکزتان بالاخص در آغاز سخنرانی، به مخاطبان معطوف شود. آن‌ها را وارد ماجرا کنید و به بررسی پیام‌های غیرکلامی آن‌ها بپردازید. آیا متوجه حرف‌هایتان هستند؟ آیا باید قدری از سرعت سخنرانی‌تان بکاهید؟ آیا با کلیات گفته‌های شما موافق هستند؟ آیا پذیرای این هستند که برای برقراری یک ارتباط قوی‌تر، قدری به آن‌ها نزدیک‌تر شوید؟ اگر توجهتان را روی مخاطبان بگذارید، دیگر زمانی برای اضطراب و نگرانی برای مسائل حاشیه‌ای برایتان باقی نخواهد ماند.
3. استفاده از ابزارهای کمکی می‌تواند اضطراب را کاهش دهد
هرچند احتمالاً خودتان از قبل قصد استفاده از ابزارهای کمکی مثل پاورپوینت را برای اجرای سخنرانی عمومی دارید، اما اگر این‌طور نیست، بدانید چنین کاری می‌تواند در کاهش اضطرابتان مؤثر باشد. استفاده از ابزارهای کمکی مثل پاورپوینت، باعث می‌شود که سنگینیِ توجه مخاطبان روی سخنران، کمتر شود و او احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
4. تصویرسازی کنید
از طریق تجسم و تصور می‌توانید به‌سادگی، تصویر ذهنی مثبتی از سخنرانی‌تان ایجاد کنید. چشمانتان را ببندید و تصور کنید درست چند دقیقه قبل از شروع سخنرانی عمومی، روی صندلی نشسته‌اید. ناگهان نامتان را صدا می‌زنند که برای اجرای سخنرانی عمومی، روی صحنه بروید. به این فکر کنید که با حالتی مطمئن از روی صندلی بلند می‌شوید، یادداشت‌هایتان را برداشته و به سمت تریبون می‌روید. حالا تصور کنید که پشت تریبون، در حال بررسی مجدد نظم و ترتیب یادداشت‌هایتان هستید و هم‌زمان با آن، برای برقراری تماس چشمی با مخاطبان تلاش می‌کنید. سپس آغاز سخنرانی‌تان را تصور کنید و به این فکر کنید همه چیز عالی پیش می‌رود. حالا به پایان سخنرانی رسیده‌اید. با صدایی راضی و مطمئن از حضار تشکر کنید و با اطمینان و در میان تشویق آن‌ها به صندلی‌تان بازگردید.
5. مثبت بمانید
حتی اگر هم قدری درباره سخنرانی عمومی، احساس تشویش می‌کنید، همه تلاشتان را به خرج دهید تا درگیر افکار و مباحث منفی نشوید. به‌جای گفتن این جمله که ” این سخنرانی، فاجعه خواهد بود”، بگویید “بهترین تلاشم را برای ایراد این سخنرانی صرف کرده‌ام”. به‌جای این جمله که “من یک فرد بی‌اعصاب هستم”، بگویید ” قدری احساس تشویش می‌کنم، اما می‌دانم این حالت، قبل از سخنرانی، کاملاً طبیعی است و اجازه نمی‌دهم مانع انجام کارم شود”.
- یادتان باشد افکار منفی، بی‌نهایت قدرتمند هستند. با استناد به بعضی منابع روانشناسی، شما برای جبران هر فکر منفی، به پنج فکر مثبت نیاز دارید!
سخن آخر
با رعایت نکات گفته‌شده و انجام تمرینات مستمر، مطمئناً خواهید توانست پشت تریبون سخنرانی، عملکردی فراتر از حد انتظار خودتان ارائه دهید. بنابراین هر چه سریع‌تر دست‌به‌کار شده و با استفاده از این تکنیک‌های طلاییِ سخنرانی عمومی، ماجراجویی‌تان را به‌عنوان یک سخنران زبده آغاز کنید!
مقالات خواندنی:
