آیا در حال برنامه‌ریزی جهت سخنوری برای یک گروه از مخاطبین در یک جلسه کاری یا یک کنفرانس هستید؟ ما در اینجا شش نکته ارزشمند را برای بهبود فن بیان با شما در میان می‌گذاریم که با بهره‌گیری از آن‌ها می‌توانید سخنوری را به بهترین شکل ممکن انجام داده و تحسین مخاطبینتان را برانگیزید.
1– علاقه شخصی مخاطبینتان را خطاب قرار دهید.
معنای این جمله آن است که باید از خود سؤال کنید که مخاطبینتان چرا باید به سخنوری شما، اهمیت دهند؟ بیایید فرض کنیم شما در حال پرزنت یک محصول با هدف فروش آن هستید. در چنین وضعیتی بهتر است به‌جای آنکه غرق در توضیح جزئیات ریز و پیچیده در خصوص محصول خارق‌العاده‌تان! شوید، توضیح دهید که این محصول در عمل چه‌کاری می‌تواند برای مخاطبینتان انجام دهد؟ بهتر است سخنانتان را با بزرگ‌ترین مزیتی که محصول می‌تواند برای آن‌ها داشته باشد، آغاز نمایید. یا می‌توانید آغاز صحبتتان را به تعریف و تشریح مسئله یا مشکلی که مخاطبینتان با آن مواجه هستند، اختصاص دهید و پس از آن با فن بیان مناسب توضیح دهید که چطور می‌توانید به آن‌ها در حل مشکل و یافتن راهکار کمک کنید؟ زمانی که ببینید مخاطبین، حرف‌هایتان را با رضایتمندی و خشنودی تأیید می‌کنند، معنایش این است که در سخنوری، درست به وسط خال زده‌اید!
2- به تشریح یک کشمکش و مشکل بپردازید!
انسان‌ها ذاتاً نسبت به هنر داستان‌گویی از خود واکنش نشان می‌دهند. هنری باستانی و نیرومند که از گذشته تا کنون، انسان‌ها را گرد هم آورده و به نظر می‌رسد که شیوه‌ای از فن بیان باشد که همواره می‌تواند ما را مجذوب خودش کند. مثلاً اگر فیلم‌های سبک رمانتیک- کمدی را بررسی کنیم خواهیم دید که درصد قابل‌توجهی از آن‌ها در واقع یک داستان مشخص را هزاران بار اما به اَشکال مختلف بازگو و بازسازی می‌کنند! پسری، دختر موردعلاقه‌اش را پیدا می‌کند (یا برعکس)؛ سپس او را از دست می‌دهد و دوباره او را باز پس می‌گیرد! پس شما هم سعی کنید حین سخنوری، داستان‌سرایی کنید؛ اما آگاه باشید که بدون وجود کشمکش و موانع، داستان و سخنوری‌تان کسل‌کننده و عاری از جذابیت خواهد بود. به شکل مشابه، دنیای کسب‌وکار هم می‌تواند پُر از ماجراجویی‌های یک قهرمان باشد! پس مخاطبینتان را در سفری مشابه با سناریوی فیلم‌های رمانتیک-کمدی بر اساس یک الگوی فن بیانِ بالا- پایین- بالا با خود همراه کنید.
3- تماس حواس را درگیر کنید!
افراد داده‌ها را به روش‌های مختلفی پردازش می‌کنند. سبک پردازشی بعضی از ما ممکن است دیداری، شنیداری و یا لامسه‌ای باشد. بنابراین بهتر است طوری سخنوری کنید که حتی‌الامکان حواس مختلف را درگیر گفته‌هایتان نمایید. صرفاً به‌جای تشریح یک سری از فکت‌ها، یک تجربه حسی و عملی را حین سخنوری برای مخاطبینتان رقم بزنید. قصد شما این است که با آن‌ها به یک حس مشترک برسید. یعنی بتوانند آنچه را شما شنیده‌اید، بشنوند و آنچه را شما احساس کرده‌اید، احساس کنند.
4- از تشبیه و استعاره استفاده کنید.
بروس اسپرینگستین، خواننده معروف آمریکایی، آهنگی با نام I’m On Fire دارد که در بخشی از آن می‌گوید: شب‌ها با پهنه‌هایی خیس از خواب برمی‌خیزم درحالی‌که یک قطار باری از میان سرم عبور می‌کند… مطمئناً او می‌توانست بگوید که شب‌ها با گریه و سردرد از خواب بیدار می‌شوم! این‌طور نیست؟! اما کدام حالت می‌تواند حس تصویرسازی‌تان را تحریک کند و شما را درگیر تصور و تخیل کند؟ پاسخ واضح است؛ پس هنگام سخنوری، گاهی هم از آرایه‌هایی نظیر تشبیه و استعاره استفاده کنید. این کار به بهبود فن بیان کمک قابل‌توجهی می‌نماید.
5- الگوهای یکنواخت فن بیان را بشکنید!
تجربه نشان داده سخنوری با ریتم و تُن صدای ثابت و بدون تغییر، می‌تواند دلیلی برای این باشد که مخاطبین حین صحبت‌هایتان، به سراغ چک کردن گوشی موبایلشان یا کارهای حاشیه‌ای دیگر بروند. در چنین حالتی، حواس مخاطب از گفته‌های شما تدریجاً پرت می‌شود زیرا الگوی فن بیان شما یک الگوی قابل پیش‌بینی است. یعنی در قالب یک نظم خطی از نقطه A به نقطه B و همین‌طور الی آخر پیش می‌روید. پس این الگوی یکنواخت فن بیان را بشکنید. حجم، بلندی، تُن و سرعت صدایتان را دائماً تغییر دهید و حتی اگر می‌توانید حین صحبت‌هایتان، اتفاقات کوتاه، جالب یا خنده‌دار (مثلاً یک شوخی) رقم بزنید. بدین ترتیب مخاطبینتان هشیاری و توجهشان را نسبت به سخنوری شما حفظ می‌کنند تا ببینند در ادامه چه سورپرایز دیگری برای آن‌ها دارید؟ حتی می‌توانید از تکنیکی که مربیان فن بیان آن را “Salting” می‌نامند، استفاده کنید. یعنی سؤالی مطرح کنید که می‌دانید جوابش برای مخاطبینتان مهم است و به آن‌ها قول دهید که در انتهای صحبتتان به این سؤال، پاسخ خواهید داد.
6. قدری شخصی صحبت کنید!
مدیرعامل مشهوری بود که به‌واسطه موفقیت‌های پر شمارش، به چهره‌ای الهام‌بخش و اثرگذار تبدیل شده بود و در سخنرانی‌ها، همواره مخاطبین را از “معمولی مُردن” می‌ترساند. در یکی از جلسات و پس‌ازآنکه یک معارفه‌ی ترسناک و الهام‌بخش از وی برای حُضار پخش شد، این مدیرعامل با تعریف یک داستان بسیار بامزه و جالب در مورد شکست خردکننده و سنگینش به‌عنوان داوطلب یک مسابقه، احساس خوشایندی را به مخاطبین انتقال داد. اگر چیزی را در مورد نقاط ضعف، ناکامی‌ها یا خطاها در مسیر موفقیتتان با مخاطبین در میان بگذارید، سخنوری‌تان باورپذیرتر و معتبرتر جلوه خواهد کرد و مخاطبین هم نسبت به حرف‌هایی که قرار است بزنید، کنجکاوتر خواهند شد. خصوصاً اگر بتوانید حین سخنوری، گاهی هم آن‌ها را بخندانید!
