سخنرانی عمومی خوب و موفق، مستلزم توجه به اصول و قواعدی است که چنانچه هنگام اجرا آنها را رعایت نکنید، نمیتوانید عملکرد مطلوبی از خود ارائه دهید.
عواملی که باعث شکست در سخنرانی میشوند بسیار زیادند. در این مطلب از سخنوری، قصد داریم چند مورد از مهمترین عوامل شکست در سخنرانی را به شما معرفی کنیم. عواملی که با شناسایی و کنترل آنها میتوانید سخنرانی خاطرهانگیز و درخشانی را در کارنامهتان ثبت کنید.
1- اضطراب
اضطراب میتواند بهتنهایی عامل شکست در سخنرانی عمومی باشد. اضطرابها حتماً ریشهای دارند که باید آنها را شناسایی کنید و آنها را یکییکی از سر راه خود بردارید. البته همیشه، مقداری استرس برای ایراد سخنرانی عمومی، نرمال و حتی لازم است اما افزایش بیشازحد آن یا تبدیل آن به اضطراب میتواند مشکلساز شود. ترس از عملکرد ضعیف یا ترس از شکست از متداولترین ریشههای اضطراب هستند.
شدیدترین اضطراب معمولاً در اولین تجربه سخنرانی عمومی خود را نشان میدهد. این بهخودیخود نشان میدهد که تجربه میتواند یکی از راههای از بین بردن اضطراب هنگام سخنرانی باشد.
در ذهن خود مرور کنید که چه اشتباهاتی در سخنرانی میتواند باعث لغزش شما شود و راهکار آن را بیابید و مدیریت کنید. مثلاً اگر فکر میکنید که شاید متن را فراموش کنید، اصلاً ایرادی ندارد که از متن سخنرانی خود نتبرداری کنید و در جلسه سخنرانی مقابل خود قرار دهید و هر از گاهی نگاهی به آن بیندازید.
گاهی یک تجربه تلخ حتی اگر هم ارتباط مستقیمی با خود شما نداشته باشد، میتواند ذهنیتتان را تغییر دهد.. کمی بیندیشید چرا زمانی که قصد گام برداشتن در مسیر موفقیت را دارید و تمامی اصول سخنرانی موفق را فراگرفتهاید، به شکست فکر میکنید؟ اگر به توانایی خود ایمان دارید کافی است در این راه زیادهخواه نباشید و از خود انتظار کاذب نداشته باشید. همواره به خود بگویید “من میتوانم”. خاطرتان جمع باشد که همه چیز بهتدریج بهتر میشود. سعی کنید نگرش منفی را از خود دور کنید تا ترس بر شما غالب نشود. خوب یا بد به نظر رسیدن شما، مستقیماً به استراتژی و عملکرد خودتان بستگی دارد. فراموش نکنید که تمرین، نقش بسیار موثری در کاهش اضطراب شما دارد.
اگر دلیل خاصی برای اضطراب سخنرانی در جمع خود نمییابید یا اضطراب شما بیشازحد شدید و ویرانگر است و مانع عملکردتان میشود، بهتر است از یک مشاور کمک بگیرید تا با استفاده از روشهای خاص، به شما کمک کند.
2- انتخاب نامناسب موضوع
موضوع سخنرانی درواقع هدف شما از سخنرانی است. اینکه موضوع سخنرانی عمومی برای مخاطبان جذابیت داشته باشد، بسیار حائز اهمیت است. آنچه یک مخاطب را روی صندلیاش میخکوب میکند، موضوعی است که شاید قبلاً ذهنش را درگیر کرده یا حتی شاید اولین بار است که به گوشش خورده اما برایش جذابیت دارد.
پس در انتخاب موضوع اصلاً عجله نکنید. برای آن وقت بگذارید و آن را از جوانب مختلف بسنجید. بد نیست نظر چند نفر را نیز در مورد موضوع بپرسید تا ببینید موضوع جالبی انتخاب کردهاید یا نه؟
اگر موضوع سخنرانی شما جالب باشد، چشمان مشتاق مخاطبان، انرژیتان را دوچندان میسازد و این تأثیر مثبتی بر ارائه شما خواهد گذاشت. البته کار با انتخاب موضوع به پایان نمیرسد. باید دقت کنید که موضوع را بهدرستی واکاوی کنید و جنبههای جذاب و ارزشمند آن را مدنظر قرار دهید.
3- عدم شناخت صحیح مخاطبان
باید بدانید که برای چه کسانی با چه وزن علمی و بار اطلاعاتی سخنرانی میکنید. اینکه سخنرانی شما همراستا با علایق و سطح علمی مخاطبان باشد نقش مهمی را در موفقیت شما ایفا میکند. مسلماً سخنرانی برای قشر تحصیلکرده با سخنرانی برای قشر معمولی تفاوت زیادی را در انتخاب متن سخنرانی و نوع ارائه آن و حتی نوع پوشش شما ایجاد میکند.
4- عدم اشراف کافی به موضوع سخنرانی
شاید شرایط طوری پیش برود که لازم باشد به سوالات مختلف مخاطبان پاسخ دهید. بنابراین باید بهقدری روی موضوع تسلط داشته باشید که در چنین شرایطی آماده پاسخگویی باشید. آنقدر یاد بگیرید که وقتی یکی از حضار از شما سوالی میپرسد هنگام پاسخگویی در نگاه شما اطمینان و اعتمادبهنفس را ببیند.
5- بهکارگیری ابزار نامناسب برای ارائه
برای اینکه مطالب سخنرانی عمومی برای مخاطب گیراتر باشد احتمالاً نیاز است از ابزارهای ارائه مطلب مثل پاورپوینت استفاده کنیم. در ساختن اسلایدهای پاورپوینت بسیار دقت کنید. رنگ، سایز و نوع فونت خیلی مهم است. وقتی اسلایدهایتان در سالن روی پرده نمایش، ظاهر میشوند، توجه بیشتر حضار روی آنها متمرکز میشود. باید متن را بدون غلط نگارشی و املایی تایپ کنید. رنگبندی اسلایدها باید متناسب و ظاهر آنها شکیل باشد. حتیالامکان در صورت نیاز، استفاده از نمودارها، جداول و … را فراموش نکنید. عدم رعایت هر کدام از این موارد ظاهراً جزئی، میتواند باعث شکست در سخنرانی شود.
6- عدم تعامل مناسب با حضار
اگر زمینه تعامل با مخاطبان در جلسه سخنرانی عمومی فراهم باشد و از این ظرفیت عظیم استفاده نکنید، یکی از کارتهای ارزشمندتان را سوزاندهاید! مشارکت حُضار در بحث، یکی از بهترین راههای درگیر کردن آنهاست. اینگونه هر مخاطب، علاوه بر اینکه کمتر احساس خستگی و یکنواختی میکند، از طریق مشارکت فعال در بحث، به این نتیجه میرسد که حضورش در جلسه سخنرانی عمومی، اهمیتی بهمراتب بیشتر از نوعی حضور فیزیکی و فرمالیته دارد. بنابراین حتیالامکان، از رویکرد سؤال و جواب استفاده کنید و تعاملات فردبهفرد را در ارائهتان بگنجانید.
البته گاهی ممکن است امکان برقراری تعاملات فردبهفرد و مستقیم در جلسه سخنرانی عمومی وجود نداشته باشد. اینجاست که باید از ظرفیت عظیم ارتباط چشمی با مخاطبان نهایت استفاده را ببرید. البته ارتباط چشمی باید شبیه به یک جریان مستمر و پایدار باشد که همه مخاطبان حاضر در جلسه را شامل شود. اینطور نباشد که افراط در تماس چشمی با چند چهره، از توجه به بقیه حاضران در جلسه سخنرانی عمومی غافلتان کند.
باید تلاش کنید که خود را از بستر یادداشتها یا اسلایدها خارج کنید و یک سخنرانی واقعی را ارائه دهید. از روخوانی تند و بیروح مطالب جداً اجتناب کنید که چنین کاری، روح سخنرانی را میکُشد و میتواند یک شکست تمامعیار را برایتان در پی داشته باشد.
سخن آخر
حالا که با مهمترین عوامل شکست سخنرانی عمومی آشنا شدهایم، میتوانیم تلاشهایمان را برای یک اجرای کم نقص، بهتر و آگاهانهتر سازماندهی کنیم. توجه به هر یک از نکات گفتهشده کمکتان میکند تا بتوانید یک تهدید بالقوه را به یک نقطه قوت تبدیل کرده و از آن در راستای ارتقای کیفیت کاریتان به بهترین شکل ممکن استفاده کنید.
مطالب مرتبط :