آنچه می‌خوانید نمونه‌ای از یک متن سخنرانی برای شروع دفاع پایان‌نامه (رساله دکترا) است. این متن با هدف ایجاد زمینه‌ای مناسب برای ورود به بخش‌های اصلی دفاع به رشته تحریر درآمده است.به دلیل رسمی بودن فضای حاکم بر جلسه دفاع پیشنهاد می‌شود خوانش متن نیز به‌صورت رسمی انجام گیرد. تنظیم ریتم و سرعت خوانش و تغییر لحن و آهنگ کلام می‌تواند به تقریر هر چه بهتر متن کمک کند. شایسته است از ابتدا تا انتهای جلسه تماس چشمی مناسبی با حاضرین در جلسه برقرار شود. انجام این کار، مخصوصاً حین تشکر از افراد خاص و هنگام گفتگو با آن‌ها اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند.
بخش ابتدایی سخنرانی
به نام آنکه جان را فکرت آموخت
رب اشرح لی صدری و یسرلی امری واحلل عقده من لسانی، یفقهوا قولی…
سپاس بی‌انتها پروردگار متعال را، آن بخشنده حیات و هستی که وجود سرد و تاریک آدمی را به چراغ عقل و تدبیر، گرم و مُنور ساخت… و حمد و ثنا این قادر بی‌بدیل را که با خلقت بی‌نقص، راه پیمودن مسیر علم و کمال را برای بندگانش هموار کرد…
بسیار مشعوفم که در این روز خاص از تقویم زندگی، فرصت و افتخار حضور در این جمع فرهیخته را دارم تا سلامی گرم و صمیمانه تقدیمتان کنم. کلام را با دعای گشودگی عقده از زبان آغاز کردم تا به یاری پروردگار بتوانم در حضورتان و آن‌گونه که شایسته است، حق مطلب را ادا کنم.
جلسه دفاع از رساله دکترا، بی‌تردید به‌عنوان به‌یادماندنی‌ترین رویداد علمی زندگی‌ام تا همیشه در خانه‌های ذهنم بایگانی خواهد شد. امید است آنچه در ادامه تقدیم می‌شود، با همه کاستی‌های احتمالی، مقبول نظر اُفتد و بتوانم در مسیر خطیر دانش‌افزایی و بینش آفرینی، گامی هرچند کوچک بردارم…
همان‌گونه که مستحضرید، عنوان پژوهش حاضر … است. پژوهشی که باید آن را برآیندی از تلاش جمعی و تعامل سازنده‌ای دانست که افراد زیادی در آن ایفای نقش کرده‌اند. بنابراین بر خود واجب می‌دانم که قبل از هر چیز، از عزیزانی که مرا در به پایان رساندن این مسیر خطیر یاری رساندند، تقدیر و تشکر ویژه‌ای داشته باشم.
- جناب دکتر …، استاد عالِم و گران‌قدرم که در کسوت استاد راهنما، از ابتدا تا انتهای کار، دلسوزانه مرا همراهی کردند؛ به تلمُّذ در محضر ایشان تا همیشه مفتخرم. یقیناً بدون مساعدت‌های حیاتی ایشان، این پروژه نیز ره به‌جایی نمی‌بُرد.
- جناب دکتر … که در مقام استاد مشاور، علاوه بر ارائه‌ی نظرات ارزشمند، مُشفقانه و با دقت نظر مثال‌زدنی در رفع موانع پیش روی پژوهش، از هیچ کوششی دریغ نورزیدند.
- اساتید محترم داور، آقایان/ خانم‌ها … و … که تشریح مراحل انجام این رساله در حضور آن‌ها برایم مایه فخر و مباهات بی‌پایان است.
بخش پایانی سخنرانی
آنچه ارائه شد، حاصل ماه‌ها سعی و تلاش بی‌وقفه‌ای بود تا بر پهنه‌ی بی‌انتهای دیوار علم، امضای کوچکی از خود به یادگار بگذارم. امیدوارم که در تحقق این هدف، موفق شده باشم.
و در انتها باید از عزیزانی تشکر کنم که حضور سبز و سرشار از محبتشان، اتمام این راه دشوار را برایم مُیسر ساخت…
- خانواده عزیزم که در این مسیر و در تمام عرصه‌های حساس زندگی یار و پشتیبانم بوده‌اند و هر آنچه را که دارم مدیون آن‌ها هستم.
- و همسر مهربانم که به‌واسطه همدلی بی‌وقفه‌اش، ملامت دشواری‌های مسیر را در سایه‌ی امن ملایمت‌هایش بی‌اثر ساخت.
یادداشت نویسنده
در انتها ذکر نکاتی چند در باب خوانش مطلوب متن سخنرانی دفاع پایان‌نامه خالی از لطف نیست:
- خواندن متن سخنرانی را قبل از روز دفاع به‌کرات تمرین کنید. تمرین به خوانش روان و عاری از تپق کمک شایان‌ذکری می‌کند.
- حین ایراد سخنرانی از حالت چهره و زبان بدن غافل نشوید. استفاده از لبخندهای به‌جا، مکث و حرکات کنترل‌شده‌ی سر و دست توصیه می‌شود.
- کلمات را واضح و شمرده ادا کنید. متن سخنرانی جلسه دفاع پایان‌نامه، فتح بابی برای دفاع جانانه از زحمات علمی شماست. انجام این کار به نحو احسن، مستلزم یک آغاز محکم و تأثیرگذار است.
- این متن می‌تواند هم در جلسه پیش دفاع و هم جلسه دفاع نهایی رساله دکترا خوانده شود. منظور از پیش دفاع، جلسه‌ای است که هدف از برگزاری آن، کسب آمادگی دانشجو برای حضور مناسب در جلسه اصلی دفاع می‌باشد. لازم به ذکر است که این جلسه در حال حاضر به‌صورت مجازی برگزار می‌شود.
- برای تشریح محتوای رساله چه در جلسه پیش دفاع و چه در دفاع نهایی، باید از پاورپوینت استفاده کنید.
- هر دانشگاه، شیوه نگارشی خاص خودش را در تنظیم رساله دارد که باید از آن تبعیت کنید.
مقالات خواندنی :
نحوه‌ی طراحی پاورپوینت برای ارائه‌ی کنفرانس یا پرزنتیشن
کنفرانس مجازی و 7 نکته مهمی که باید درباره آن بدانید
