سخنرانی عمومی! چه احساسی از شنیدن این واژه پیدا می‌کنید؟ جالب است بدانید ترس از سخنرانی عمومی در کنار ترس از مرگ و ترس از عنکبوت، از متداول‌ترین ترس‌های شناخته‌شده هستند! اما به‌هرحال، گاهی چاره‌ای ندارید جز اینکه به یک سخنران ماهر تبدیل شوید! حتماً نباید رهبر یا مدیر یک مجموعه باشید. مواجهه با چالش سخنرانی عمومی در هر زمینه‌ای ممکن است روزی به یک انتخاب یا بهتر بگوییم، “توفیق اجباری” تبدیل شود. شاید بپرسید چطور به یک سخنران خوب تبدیل شویم؟ ما ده نکته طلایی و کاربردی برایتان داریم. پس برای یافتن جوابتان و پیشرفت در هنر سخنرانی تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
1. از ابتدا، به انتها فکر کنید!
قبل از آنکه خود را برای سخنرانی عمومی آماده کنید، بینش واضحی از هدفتان داشته باشید. چه چیزی می‌خواهید به دست بیاورید؟ چه تأثیری بر مخاطبانتان بگذارید؟ آیا قصد آگاهی بخشی دارید؟ یا می‌خواهید یک منبع الهام برای آن‌ها باشید؟ شاید هم بخواهید آن‌ها را به انجام کاری متقاعد کنید. دانستن هدف و نتایج مطلوبی که به دنبال آن‌ها هستید کمکتان می‌کند روی فرایند سخنرانی، تمرکز خوبی داشته باشید.
2. پیامتان را ساده کنید!
شما به دلیل عمق و وسعت اطلاعات یا مهارت‌هایتان برای سخنرانی عمومی پشت تریبون می‌روید. در چنین موقعیتی، معمولاً نوعی تمایل طبیعی ترغیبتان می‌کند که بخواهید انبوهی از اطلاعات را به مخاطبان منتقل کنید. اما در برابر این تمایل، مقاومت کنید! در غیر این صورت، حاضران را خسته و کسل نموده و آن‌ها را غرق در جزئیاتی خواهید کرد که هرگز به خاطر نخواهند سپرد. بنابراین روی چند پیام و ایده‌ی معدود اما قوی که به یاد سپرده شوند، تمرکز کنید.
3. در دام “پاورپوینت” نیفتید!
پاورپوینت می‌تواند نوعی سکته یا حتی مرگ برای سخنرانی عمومی‌تان باشد! تمرکز بیش‌ازحد روی این نمودارهای بصری که معمولاً با انبوهی از کلمات خسته‌کننده پُر می‌شوند، معمولاً توجه مخاطب را به گفته‌هایتان کم و کمتر می‌کند. یادتان باشد رسالت اصلی شما جلب و متعاقباً حفظ توجه حُضار است. همه چشم‌ها نه به صفحه ویدئو پروژکتور، بلکه باید به “شخص شما” دوخته شوند. بنابراین از اسلایدهای پاورپوینت به شکلی اثربخش استفاده کنید و استفاده از آن‌ها را حتی‌الامکان به حداقل برسانید. اسلایدهای پاورپوینت باید ساده و گیرا بوده و ساختار گرافیکی جذابی داشته باشند. ضمناً فراموش نکنید استفاده از پاورپوینت، به این معناست که ریسک استفاده از فناوری و مشکلاتی مثل خرابی دستگاه، عدم اتصال درست سیم و … را پذیرفته‌اید! در نتیجه با کاهش یا عدم استفاده از اسلاید، این ریسک را به حداقل خواهید رساند.
4. با مخاطبان ارتباط مؤثر برقرار کنید!
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که خیلی‌ها در سخنرانی عمومی مرتکب می‌شوند این است که تلاش می‌کنند به مخاطبان نشان دهند چقدر باهوش هستند! دلیل حضورتان پشت تریبون را هرگز از یاد نبرید. شما قرار است به‌واسطه اطلاعات یا دانشی که دارید، برای عده‌ای سخنرانی کنید. پس همین‌که شما بالای صحنه رفته‌اید یک پیام مشخص دارد. آن هم اینکه شما چیزی دارید که دیگران ندارند! پس این شکاف و تفاوت بین سخنران و حضّار از همان ابتدا وجود دارد. نشستن پای صحبت‌هایتان هم خودش نوعی تأیید ضمنی این واقعیت از سوی مخاطبان است. اینکه تلاش کنید به‌واسطه هوشتان آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهید، ممکن است نوعی فاصله بینتان ایجاد کند و حتی ممکن است باعث شود فردی متکبر، مغرور و نچسب به نظر برسید. شما نباید این شکاف را بیشتر کنید بلکه باید درصدد کاهش آن باشید. با تواضع، شوخ‌طبعی و واقعی بودن، در نگاه مخاطبان فردی خوش‌برخورد و دوست‌داشتنی خواهید بود و وقتی دیگران چنین برداشتی از شما داشته باشند، طبیعتاً آسان‌تر می‌توانید روی آن‌ها تأثیر بگذارید. هرقدر در ایجاد ارتباط مؤثر با مخاطبان بهتر عمل کنید، آن‌ها نیز به آنچه می‌گویید، توجه بیشتری خواهند داشت.
5. داستان‌های شخصی تعریف کنید!
داستان‌گویی، احساس راحتی بیشتری را به مخاطبانتان القا نموده و گفته‌هایتان را به‌یادماندنی‌تر می‌کند. ضمن اینکه این پیام را به دیگران منتقل می‌کنید که به‌عنوان یک سخنران، شما نیز یک انسان معمولی هستید و از سیاره دیگری نیامده‌اید! شاید اغراق نباشد اگر ادعا کنیم داستان‌گویی، قدرتمندترین ابزار کاری یک سخنران است. برای یافتن داستان‌های مناسب لازم است مانند یک حفّار به کندوکاو تجارب گذشته‌ی زندگی‌تان پرداخته و روایات ارزشمند و گران‌بها را از دل آن بیرون بکشید. مخاطبان، روایات و داستان‌های شخصی‌تان را آسان‌تر و بهتر از آمار و ارقام به خاطر می‌سپارند و متعاقباً از گوش دادن به سخنرانی‌تان نیز بیشتر لذت می‌برند.
6. تمرین کنید!
اگر قرار است یک سخنرانی عمومی خیلی مهم داشته باشید، هیچ‌چیز را به دست شانس و احتمال نسپارید. در چنین موقعیتی، بی‌برنامگی، استراتژی خطرناکی است که بعید است شما را به نتیجه دلخواهتان برساند. بنابراین یک نقشه‌ی راه واضح از آنچه قرار است بگویید، داشته باشید و آن را دائماً مرور کنید. اگر به بداهه گویی علاقه دارید، خیلی هم خوب است. اما حواستان باشد که از نکات اصلی منحرف نشده و در یک چرخه‌ی بی‌سروته گرفتار نشوید.
7. خودتان را تماشا کنید!
تماشای عملکرد یا گوش دادن به صدای ضبط‌شده‌ی خودتان، ایده‌ای است که می‌تواند نکات ناب و ارزشمندی را دستگیرتان کند. اوج بازخوردی که دیگران به شما می‌دهند این است که مثلاً بگویند روی صحنه سرگردان هستید، بیش‌ازحد تکان می‌خورید، قوز می‌کنید، حالت چهره ناخوشایندی دارید یا از الگوهای گفتاری تکراری استفاده می‌کنید. اما زمانی که خودتان نظاره‌گر عملکردتان باشید، بسیار بهتر و آسان‌تر می‌توانید کاستی‌ها و نقاط ضعفتان را شناسایی و رفع نمایید. پس از اجراهای تمرینی‌تان صدا و تصویر تهیه نموده و عملکردتان را ارزیابی کنید.
8. از یکنواختی دوری کنید!
صاحب‌نظران علم سخنوری، یکنواختی را دشمن درجه‌یک سخنرانی عمومی می‌دانند! اگر ریتم، تُن، لحن و حالت فیزیکی یکنواختی داشته باشید، یقین بدانید خیلی زود توجه مخاطبانتان را از دست می‌دهید. بنابراین تنوع کافی را در هر یک از موارد مذکور اِعمال کنید تا مخاطبان را نسبت به گفته‌هایتان مشتاق نگه دارید.
9. به زبان بدنتان اهمیت دهید!
این را بدانید که بیش از 90% فرایند ارتباط از نوع غیرکلامی است. مخاطبان شما می‌توانند سرنخ‌های غیرکلامی مثل حالات چهره، تُن صدا، حرکات دست و اندام‌ها و نحوه ایستادنتان را به‌درستی تعبیر و تفسیر کنند. یک لبخند گرم و حالت فیزیکی ریلکس فوراً این پیام را به آن‌ها می‌رساند که شما کاملاً راحت بوده و از آمادگی و اعتمادبه‌نفس کافی برای سخنرانی عمومی برخوردار هستید. وقتی شما راحت باشید، مخاطبانتان نیز احساس راحتی بیشتری می‌کنند.
10. شور و شوقتان را ابراز کنید!
اشتیاق، مؤلفه‌ای بی جایگزین در یک سخنرانی عمومی است. وقتی به پیام حرف‌هایتان باور داشته و با انرژی در مورد موضوع بحث حرف بزنید، این انرژی، اشتیاق و باور را به مخاطبان نیز انتقال خواهید داد.
سخن آخر
هیچ کاری کاملاً بی‌نقص نیست! حتی بهترین سخنوران هم عملکرد بی‌عیب و نقصی ندارند. اما مهم این است که ضمن ارتقای کیفیت کارتان، نقص‌هایتان را به حداقل برسانید. با رعایت نکات گفته‌شده، مطمئن باشید که می‌توانید ترس از سخنرانی عمومی را به یک مهارت ویژه در خودتان تبدیل کنید. ما هم تا آنجا که بتوانیم در این مسیر، همراهی‌تان می‌کنیم.
مقالات خواندنی:
