احترام. در ارتباطاتی که ما با سایرین داریم احترام نقش بسیار مهمی دارد. البته شیوه‌ی احترام گذاشتن می‌توانید بصورت عملکرد و برخورد باشد و یا در گفتار. در سخنرانی‌ها و جلسات استفاده از کلمات محترمانه هنگام صحبت کردن اهمیت بسیار بالایی دارد. فرقی هم نمی‌کند که شما چه درجه‌ای داشته باشید و در هر صورت استفاده از کلمات محترمانه هنگام صحبت کردن باعث می‌شود شما هم به همان میزان توجه و احترام دریافت کنید. چطور باید این کار را انجام داد و باید از چه کلماتی استفاده کرد؟
آرام صحبت کنید
نیمی از محترمانه صحبت کردن برمیگردد به شیوه‌ی صحبت کردن شما. نباید سرعت و تن حرف زدن شما سریع و تند باشد. لحن آرامی داشته باشید و با شنیدن نظرات مخالف که تماماً موافق باورهای شما نیست سریع عصبانی نشوید.
برخی کلمات را به کلی حذف کنید:
قبل از آموزش فن بیان خوب و کلمات محترمانه هنگام صحبت کردن باید بیاموزید که چه کلمات و ضمایری را به کل استفاده نکنید. هنگامی که می‌خواهید شخصی را خطاب قرار دهید هیچوقت از «تو» استفاده نکنید و همیشه از «شما» استفاده کنید. از «من» استفاده نکنید و بجای آن بگویید «بنده».
از افعال امری مفرد هم استفاده نکنید؛ مثلاً نگویید «انجام بده» و بجای آن‌ها از افعال امری جمع استفاده کنید «انجام بدهید/ انجام بدید».
اگر می‌خواهید به شخص سومی اشاره کنید از «این/اون» اصلاً استفاده نکنید. یا آن‌ها را با اسم خطاب کنید «بنده به آقای خانی نژاد عرض کردم که…» یا «بنده به ایشون/ایشان عرض کردم که…».
پس جایگزین «گفتن» هم می‌شود «عرض کردن» البته زمانی که فاعل آن شما باشید. زمانی که می‌خواهید بگویید که شخص دیگری چیزی را گفته است باید از «فرمایش کردن» استفاده کرد؛ به این شکل که بجای اینکه بگویید «خانم مدنی گفت/گفتن» بهتر است بگویید «خانم مدنی فرمودند/ فرمایش کردند که…» البته استفاده از «گفتن» در جمله‌ی اول چندان مشکل ندارد ولی بهتر است کمتر از آن استفاده کنید.
برخی دیگر از کلمات محترمانه هنگام صحبت کردن
خواهش می‌کنم/ قربان شما (زمانی که شخصی از شما تشکر می‌کند.)
لطفاً (هر زمان که درخواستی از شخصی دارید.)
خیلی ممنون/ سپاسگزارم/ لطف کردید/ تشکر / محبت کردید / (زمانی که شخصی کاری را برای شما انجام می‌دهد.)
خوش آمدید/صفا آوردید/ باد آمد و بوی عنبر آورد/ امروز آفتاب از کدوم طرف طلوع کرده/ امشب ماه از کدوم طرف تابیده/ بفرمایید (هنگامی که مهمانان یا شرکت کنندگان در مجلسی وارد می‌شوند.)
خدمت شما / تقدیم به شما/ تقدیم با عشق/ برگ سبزی است تحفه درویش/ پیشکش حضور پرلطفتان/ به پاس محبتی که آموختم/ نثار محضر گهربارتان/ تقدیم به حضور نازنینتان/ امیدوارم مورد پسندتان قرار گیرد/ ارزش شمابیش از اینهاست/ الهی به سلامتی و شادمانی استفاده بفرمایید/ الهی مبارکتان باشد/ الهی فیضش ببینید (زمانی که می‌خواهید چیزی را به شخصی تقدیم کنید.)
عنایت داشته باشید/ توجه بفرمایید/ دقت بفرمایید (زمانی که می‌خواهید توجه مخاطب را موضوع خاص یا جدیدی جلب کنید. می‌توانید از «ببینید» هم استفاده کنید ولی دو مورد بیان شده بهتر هستند.
ببخشید/ عذر میخوام/ پوزش می‌طلبم/ پوزش بنده را پذیرا باشید/ اگر به لطف بخوانی مزید الطاف است/ وگر به قهر برانی درون ما صاف است/ (زمانی که اشتباهی از شما سر زده است؛ مثلاً دیر رسیده‌اید و یا اشتباهی بجای شخص دیگری صحبت کردید. هرگز صحبت شخصی را به هنگام صحبت کردن قطع نکنید ولی اگر مجبور شدید که این کار را انجام دهید می‌توانید از همین سری عبارات استفاده کنید. در جمع‌هایی که رسمیت کمتری دارند و ناگهان متوجه شدید که کلام کسی را بریده‌اید می‌توانید از عبارت «به بزرگواری خودتان ببخشید، بنده را عفو بفرمایید/ شکر پنیر میون کلامتون» استفاده کنید.)
امکانش هست؟ / باعث خوشحالی بنده است که / مایه افتخار بنده است که / مزید امتنان است که / مقدور هست براتون؟ / میتونید لطف بفرمایید؟/ ممکن است لطفی در حق بنده بفرمایید؟ … (زمانی که درخواست انجام کاری را از شخصی دارید می‌توانید از این عبارات استفاده کنید. اگر جواب مثبت بود از عباراتی مانند: «محبت می‌کنید، خیلی ممنونم، بسیار عالی، لطف می فرمایید، بزرگواری شما ستودنی است/ بنده نوازی می فرمایید/پیشاپیش لطفتان را سپاسگزارم/ با سپاس شایان از الطاف شایگان/ مهرتان مدام و سایه اتان مستدام/ باقی و برقرار باشید » استفاده کنید.)
پوزش بنده را پذیرا باشید/ فعلا برای بنده مقدور نیست/ از حوزه اختیاری بنده خارج است/ تمام تلاشم را انجام می دهم/ اگر فرمایش دیگری داشته باشید امیدوارم آن را بتوانم انجام دهم/ می توانم در این زمینه شما را راهنمایی کنم/ از عهده بنده خارج است/ این کار به زمان زیادی نیاز دارد/ فعلا در دستور کار بنده نیست/ شرایط آن را ندارم (زمانی که درخواستی از شما شده و نمی‌توانید آن را برآورده کنید.)
ببخشید میشه بیشتر توضیح بدید؟/ منطورتان را متوجه نمی شوم/ ممکن است در این مورد مثال بزنید؟ (زمانی که متوجه قسمتی از سخنان شخص نشده‌اید و یا می‌خواهید به او فرصتی بدهید تا با تأمل بیشتر کلام خود را بیان کند.)
استفاده از کلمات محترمانه به هنگام صحبت کردن جهت مخالفت
مخالف بودن با شخصی در بیشتر مواقع حس مثبتی به او نمی‌دهد و حس بدی پیدا می‌کند. با آموزش فن بیان خوب و استفاده از کلمات محترمانه هنگام مخالفت می‌توانید این تأثیر و حس منفی را تا جایی که امکانش وجود دارد کاهش دهید.
اگر با نظرات شخصی مخالف هستید اولین کاری که باید بکنید این است که صبور باشید. صبر کنید تا صحبت طرف مقابل به پایان برسد و بعد نظر خود را بیان کنید. هیچ وقت وسط حرف زدن کسی نپرید. برای نقد و مخالف از قاعده‌ی ساندویچ استفاده کنید؛ به این شکل که در ابتدا نکته‌ی مثبت، سپس مخالفت خود و دوباره‌ی نکته‌ی مثبتی را بیان کنید. این روش را می‌توانید در همه‌ی موقعیت‌ها استفاده کنید. برای مثال اگر شخصی نظر خود را در مورد برگزاری جشنی بیان کرده است و شما مخالف هستید. می‌توانید نظر خود را اینگونه بیان کنید: «بله، نظر خوبی هست و برگزاری جشن باعث میشه که روحیه‌ی افراد هم عوض بشه اما نظر بنده/ بنده حقیر این هستش که با وجود مشکلات مالی که ما در مجموعه خودمون داریم فعلاً امکان برگزاری جشن رو نداریم. ولی نظر مثبتی هست که می‌تونیم در زمان دیگری مورد بررسی قرار بدیم.»
زمانی که از این شیوه برای بیان نظرات خود استفاده می‌کنید طرف مقابل از مخالف شما ناراحت نمی‌شود. دقت داشته باشید که از ساختارهای زبانی زیر به هنگام بیان نظر خود استفاده کنید:
شما درست می‌فرمایید ولی از نظر بنده…
بله، فرمایش شما صحیح ولی به این مورد هم عنایت داشته باشید…
این نظر شما درست اما باید به این مورد هم توجه داشت که…
پوزش می‌طلبم ولی اگر اجازه هست بنده هم نظر خودم رو در این راستا عرض کنم…
خیلی عذر میخوام خانم/آقای … ولی به نظر میرسه که می‌فرمایید …. (بازگویی نظر طرف مقابل)، اما باید دقت داشت که…(بیان ادله‌ی خود برای مخالفت یا ارائه‌ی نکات بیشتر)
راهنمای کامل پاسخگویی به سؤالات در سخنرانی
به این ترتیب برخی از کلمات محترمانه هنگام صحبت کردن را به شما عزیزان معرفی کردیم. در ابتدا شاید استفاده از چنین کلماتی سخت باشد ولی هرچقدر که بیشتر در محیط‌های خاصی قرار بگیرید که مجبور شوید از آن‌ها استفاده کنید مهارت شما نیز بیشتر خواهد شد. حتی می‌توانید در منزل اوقاتی را با خانواده‌ی خود جهت تمرین این عبارات اختصاص دهید. شاید گاهی اوقات اشتباهاتی هم مرتکب شوید و برای مثال بجای اینکه «خدمت می‌رسم» بگویید «تشریف میارم» ولی کم کم با آموزش فن بیان خوب می‌توانید بر این مشکلات غلبه کنید.
چگونه خودمان را در جمع دوستان و آشنایان معرفی کنیم؟ چگونه مودب و با ادب به نظر برسیم؟ در این پست سوالات مربوط به یکی از مخاطبان عزیز سایت در خصوص آداب معاشرت کلامی پاسخ داده می شود که یقیناً سوال خیلی از مردمان عزیز می باشد.
مقالات خواندنی:
جواب توهین با شعر؛ چگونه فرد هتاک را متنبه کنیم؟
جواب توهین با شعر می‌تواند حرکتی متفاوت باشد. مطمئناً هیچ‌کس دوست ندارد از جانب دیگران، مورد اهانت قرار بگیرد. ولی اجتناب از مواجهه با چنین موقعیت‌های ناخوشایندی در طول زندگی، تقریباً محال است. همه ما با موقعیت‌هایی روبرو می‌شویم که در آن‌ها فرد دیگری ممکن است به ما توهین کند. شاید واقعاً کوتاهی یا خطایی از ما سر زده باشد؛ بااین‌حال، برای توهین و بی‌احترامی هیچ توجیه محکمه‌پسندی وجود ندارد. بنابراین، پذیرش توهین و اهانت هرگز کار آسانی نیست.
شما در مقابل توهین احتمالی دیگران، چه واکنشی از خود نشان می‌دهید؟ آیا از کوره در می‌روید؟ شاید هم سکوت را انتخاب کنید تا به شیوه خودتان، فرد هتاک را ادب کرده باشید. بااین‌حال، تجربه نشان داده که این دو حالت، معمولاً بهترین انتخاب نیستند. وقتی از کوره در بروید، ممکن است خودتان هم به طرف مقابل توهین کنید که این کار، مطمئناً دور از شأن شماست. اگر خودتان را کنترل نکنید، چه‌بسا کار به جاهای باریک بکشد و شاهد سناریوهای تلخ‌تری مثل درگیری فیزیکی باشیم.
