ارتباط مؤثر لازمه‌ی موفقیت در ابعاد مختلف زندگی است. اگر می‌خواهید دیگران را درک کنید یا آن‌ها ارزیابی مساعدی از شما داشته باشند، یا اگر مایلید روی دیگران تسلط پیدا کرده و بر آن‌ها تأثیر بگذارید یا امیدوارید بتوانید رابطه‌ای فراتر از روابط معمول با آن‌ها برقرار کنید، آنگاه باید بدانید نحوه بیان گفته‌هایتان به همان اندازه که خودِ گفته‌هایتان مهم هستند، اهمیت پیدا می‌کند. در واقع توجه به این هر دو جنبه، کلید برقراری ارتباط مؤثر با دیگران است.
اما برای برقراری ارتباط مؤثر باید چه کارهایی انجام دهیم؟ به‌عبارت‌دیگر، چه طور باید ارتباط مؤثر برقرار کنیم؟ توانایی ارتباط با دیگران، شاید نقطه قوت شما نباشد اما خبر خوب این است که اگر در این زمینه خیلی هم ضعیف باشید، باز هم مهارت‌هایی (مانند زبان بدن و مهارت‌های ارتباطی غیرکلامی) وجود دارند که می‌توانید با فراگیری و تسلط بر آن‌ها، مطمئن باشید که طی یک ارتباط مؤثر، قادر هستید توجه مخاطب را به گفته‌هایتان جلب نموده و در وی نسبت به آنچه می‌گویید، نوعی درگیری و علاقه ایجاد کنید. ما در این مطلب، یک راهنمای 11 مرحله‌ای را برایتان آماده کردیم که با استفاده از آن می‌توانید توانمندی برقراری ارتباط مؤثر با دیگران را در خود ایجاد یا تقویت کنید. پس هر چه سریع‌تر برویم سراغ اصل مطلب!
1. از روی کنجکاوی سؤال بپرسید نه اعتبارسنجی یا مُچ‌گیری!
قطعاً با شرایطی مواجه شده‌اید که فردی به این دلیل سؤال می‌پرسد تا مچتان را بگیرد یا ثابت کند شما اشتباه می‌کنید؛ این‌طور نیست؟! اما شما هرگز چنین کاری نکنید. این خیلی خوب است که عمیق‌تر وارد موضوع موردبحث شویم اما فقط زمانی سؤال بپرسید که حقیقتاً به نقطه نظرات طرف مقابل یا پاسخی که قرار است بشنوید، علاقه دارید. هرگز این کار را صرفاً برای به دام انداختن یا زیر سؤال بردن فرد مقابل انجام ندهید. سعی کنید پرسش‌هایی استدلالی مطرح کنید. یعنی پرسش‌هایی که جواب قطعیِ درستی ندارند. چنین کاری به مخاطبتان می‌فهماند که شما واقعاً به گفتگو با وی علاقه‌مند هستید.
2. با چشم‌هایتان به حرف‌های مخاطب گوش دهید!
برای برقراری ارتباط مؤثر با دیگران باید راهی پیدا کنید تا آن‌ها از توجهی که به گفتگو نشان می‌دهید، اطمینان پیدا کنند و ایجاد تماس چشمی یا همان Eye contact یکی از بهترین راه‌ها برای اثبات این امر است. ارتباط مؤثر به یک مسیر دوطرفه شباهت دارد و برای اینکه این مسیر را با موفقیت طی کنید، لازم است گاهی از ترفندهای ارتباط غیرکلامی نیز استفاده کنید که تماس چشمی یکی از مؤثرترین آن‌هاست.
3. مثل یک ربات نباشید!
یکنواخت نباشید و بدانید که یکنواختی در رفتار و گفتار، برای یک ارتباط مؤثر به‌مثابه سمّی مهلک است. هر از گاهی تغییرات هوشمندانه‌ای در تُن یا لحن صدایتان یا حالت بدنتان ایجاد کنید. عصاقورت‌داده یا عین چوب خشک نباشید! با این کار می‌توانید مطمئن شوید مخاطبتان حین صحبت با شما احساس خواب‌آلودگی نکرده و صدایتان را با یک لالایی دل‌انگیز اشتباه نخواهد گرفت!
4. آرام سخن بگویید!
بسیاری از افراد به‌قدری تند صحبت می‌کنند که گوش‌هایتان همواره چند جمله از گفته‌هایشان عقب می‌مانند! یکی از رازهای برقراری ارتباط مؤثر این است که به یاد داشته باشید قرار نیست با عقربه‌های ساعت مسابقه دهید! پس آن‌قدر تند صحبت نکنید که اشتیاق یا توانایی پیگیری و فهم گفته‌هایتان را در مخاطب از بین ببرید.
5. لازم نیست دادوفریاد کنید!
شلوغش نکنید! اشتیاق و هیجان، البته که دو ویژگی مطلوب و لازم در سخنوری هستند اما همواره حواستان به شدت صوت و سطح دسی‌بل صدایتان باشد! افزایش بیش از حد تُن صدا می‌تواند احساس آرامش و راحتی مخاطب را از بین ببرد و فرایند ارتباط مؤثر را مختل کند.
6. از جملات واضح و مختصر استفاده کنید!
حتی‌الامکان کوتاه و واضح حرف‌هایتان را بزنید و بین جملاتتان مکثی کوتاه داشته باشید تا شنونده بتواند همه افکار و ایده‌هایتان را دریابد و هم پای گفته‌هایتان پیش بیاید.
7. یک مکالمه عالی شبیه بازی با یک توپ رنگارنگ است!
در یک مکالمه و ارتباط مؤثر، شما صحبت می‌کنید و توپ (همان گفته‌هایتان) را به فرد مقابل پاس می‌دهید؛ او نیز در جواب چیزی می‌گوید و مجدداً توپ را به شما بازمی‌گردانَد. با گفتگو و مکالمه به‌عنوان نوعی تجربه‌ی مشترک و نه یک سخنرانی یا خطابه‌ی یک‌طرفه رفتار کنید.
8. لبخند بزنید!
لبخند زدن، نه‌تنها نشانه‌ای از علاقه شما به شنیدن حرف‌های طرف مقابل است، بلکه نوعی آرامش را نیز بر چهره‌تان می‌نشانَد و جلوه‌ای دلبرانه‌تر به شما می بخشد! بسیاری از روابط در اثر سوءبرداشت از حالات چهره یا زبان بدن با مشکل مواجه می‌شوند. بنابراین هم هنگام حرف زدن و هم زمان شنیدن، توجه ویژه‌ای به حالت چهره و زبان بدنتان داشته باشید.
9. از کلمات یا عبارات نامفهوم استفاده نکنید!
واضح، ساده، طبیعی و دل‌نشین حرف بزنید و از بیان واژه‌های نامأنوس یا عباراتی که بیش از حد فنی، سخت یا قلمبه‌سلمبه هستند، جداً پرهیز کنید! چنین رویکردی علاوه بر اینکه می‌تواند فرایند ارتباط مؤثر را به‌کلی مختل کند، باعث می‌شود کسی حرف‌هایتان را درک نکند. اصلاً هم فکر نکنید که با افراط در قلمبه‌سلمبه گویی، یک سخنور لاکچری به نظر می‌رسید!
10. همه افراد را به دایره‌ی صحبت وارد کنید!
اگر عضوی از یک گروه هستید، به افراد خجالتی کمک کنید با ورود و مشارکت در بحث، متوجه شوند آن‌ها نیز عضو مهمی از گروه هستند. چنین کاری نه‌فقط به بهبود فرایند ارتباط مؤثر کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود افراد بابت این مهربانی و تلاش، قدردانتان باشند. علاوه بر این، چنین کاری نشانه‌ای از حس همدلی و آزاداندیشی شماست.
11. ایجاز (کم‌گویی)، بهترین چیز است!
قانون “استفاده‌ی کمتر، تأثیر بیشتر” هم در معماری مدرن و هم در ارتباطات مؤثر صدق می‌کند! بنابراین اگر دائماً در مورد یک موضوع حرف بزنید و اضافه گویی کنید، اثر پیامتان را از بین خواهید برد و احتمالاً می‌توانید یک درمان تضمینی برای بی‌خوابی مخاطبتان باشید!
مقالات خواندنی:
