هرگز نباید اهمیت زبان بدن را در روابط اجتماعی و سخنرانی‌ها دست کم گرفت. اگر پیام‌های اشتباهی انتقال دهید مخاطبان خود را پس خواهید زد. اما با زبان بدن صحیح، براحتی می‌توانید برنده شوید. برخی افراد فقط قصد دارند سخنرانی خود را ارائه دهند و توجهی به ژست و علائم بدن ندارند.
زبان بدن یعنی چه؟
به عبارت ساده، زبان بدن، شیوه ارتباط بدن بدون استفاده از کلمات است که ترکیبی از حالت‌های چهره، ژست و حرکات است و آنچه را در ذهنتان وجود دارد انتقال می‌دهد.
نگاهی به خود بیندازید و ببینید در این لحظه چگونه ایستاده‌اید یا نشسته‌اید؟ حالت چهره‌تان چگونه است؟ اخم کرده‌اید یا لبخند می‌زنید؟ اگر اکنون فردی در حال عکس گرفتن از شما باشد، به نظرتان بقیه چه ذهنیتی از شما بر اساس حالت بدن اکنون‌تان خواهند داشت؟ دوستانه به نظر می‌رسید یا کسی که نمی‌شود با او شوخی کرد؟
زبان بدن اغلب ناخود‌آگاه است. به این معنی که می‌توانید در کلام چیزی را تایید کنید اما زبان زبانتان دقیقا خلاف آن را نشان دهد.
شاید از خودتان می‌پرسید چرا زبان بدن در سخنرانی و گفتگوها اهمیت دارد؟ دلیل آن اینست:
افراد اغلب سعی دارند با اعتماد به نفس به نظر برسند اما زبان بدنشان چیز دیگری می‌گوید. یا اینکه شاید بگویند: 《من از اینکه اینجا هستم بسیار خوشحالم》 اما حالات چهره و ژستشان خلاف آن‌را نشان می‌دهد.
اهمیت زبان بدن در یک سخنرانی
در یک سخنرانی، زبان بدن توانایی این را دارد که ما را به موفقیت برساند یا با شکست مواجه کند. زمانی که برای سخنرانی خود تمرین می‌کنید، حتما باید روی زبان بدن خود نیز کار کنید.
نکته اصلی اینجاست که در واقع وقتی بحث از زبان بدن می‌شود طرفین سخنرانی مطرح می‌شوند. یکی زبان بدن سخنران (که شما هستید) و دیگری زبان بدن مخاطبان. نکاتی که در ادامه ارائه خواهیم داد برای هر دو این موارد مفید خواهند بود. یاد خواهید گرفت که نه تنها یک سخنران موفق شوید، بلکه واکنش‌های مخاطبان خود را بخوانید و ارزیابی کنید.
انواع زبان بدن
اگر می‌خواهید مخاطبانتان به آنچه می‌گویید توجه مستمر داشته باشند، لازم است از زبان بدن خود در تمام طول سخنرانی آگاهی داشته باشید.
۱. ارتباط چشمی
اگر فکر می‌کنید نیازی به ارتباط چشمی نیست و فقط به بودن خود روی سن اکتفا می‌کنید، در اشتباه هستید. فارغ از تعداد مخاطبانی که دارید، باید ارتباط چشمی برقرار کنید. البته نیازی نیست به تک تک افراد نگاه کنید. فقط مخاطبان را از نظر بگذرانید و سعی کنید با یکی از افراد ارتباط چشمی برقرار کنید. اگر کسی با جرات به شما متقابلا نگاه کرد (بعضی افراد ممکن است وقتی به آنها نگاه می‌کنید سر خود را پایین بیندازند)، در حد یک یا دو ثانیه ارتباط چشمی برقرار کنید. نیازی نیست بیش از اندازه خیره شوید چرا که باعث می‌شود مخاطبتان احساس ناراحتی کند پس در حد امکان از این کار پرهیز کنید.
ارتباط چشمی کمک می‌کند که تشخیص دهید فرد مقابل چگونه پیامتان را دریافت می‌کند. آیا نسبت به آنچه می‌گویید علاقه نشان می‌دهد؟ یا اینکه سعی دارد جلوی خمیازه‌اش را بگیرد؟ خمیازه کشیدن معمولا در حضور کسی که مستقیما نگاهش می‌کند بی‌ادبی تلقی می‌شود. برای همین مخاطبتان سعی خواهد کرد مانع دیده شدن دهان باز خود شود!
ارتباط چشمی مطلوب همچنین باعث می‌شود مخاطبتان از تسلط شما به مطلب اطمینان حاصل کند. همانطور که قدیمی‌ها می‌گویند: چشم‌ها پنجره‌ای به درون هستند. وقتی در هنگام حرف زدن به مخاطبتان نگاه می‌کنید، می‌توانید به او اطمینان دهید که نسبت به موضوع خود اطمینان دارید و مسلط هستید. مهارت ساده‌ی حفظ کردن نگاه دیگران، باعث می‌شود مورد اعتماد‌تر و موثق‌تر به نظر برسید.
۲. حالات چهره
به یاد داشته باشید که مخاطبانتان همیشه می‌توانند شش حالت چهره اساسی و پایه را تشخیص دهند. این حالات جهانی هستند و در طبیعت انسان قرار دارند و حتی افراد نابینا نیز آنها را نشان می‌دهند.
- عصبانیت،
- ترس،
- نفرت،
- خوشحالی،
- ناراحتی و
- شگفت‌زدگی.
در مورد سخنرانی باید گفت حالت ترس اغلب در صورت سخنران‌ها نمایان می‌شود. ترس از صحنه یک چیز واقعی است و حتی حرفه‌ای ها هم گاه به گاه دچار این ترس می‌شوند. با این وجود نباید اجازه دهید ترس بر شما غلبه کند.
بر ترس خود پیروز شوید و اگر لازم باشد با استفاده از چهره ای خشک کنید.خوشحال به نظر برسید. کاری کنید که فکر کنند واقعا از حضورشان خوشحال هستید نه مضطرب. آیا می‌دانستید که خوشحالی مسری است؟ وقتی خوشحالی در چهره‌تان نمایان می‌شود اساسا روی مخاطبانتان نیز تاثیر می‌گذارید که خوشحال شوند.
۳. حرکات سر
سر می‌تواند به انواع مختلفی در طول سخنرانی حرکت کند. برای نمونه، وقتی سر خود را به کنار می‌چرخانید می‌تواند به این معنی باشد که علاقه‌مندید و یا به دقت گوش می‌دهید. وقتی سر خود را پایین می‌گیرید، به این معنی است که خسته شده‌اید یا اینکه منتظر فرصت مناسب برای گفتن مطلبی هستید. وقتی به بالا و سقف نگاه می‌کنید به این معنی است که از برقراری ارتباط چشمی خودداری می‌کنید.
همچنین می‌توانید برای تاکید مطلبی سر خود را تکان دهید. باعث می‌شود مخاطبتان بفهمد به چیزی که گفتید باور قوی دارید یا چیزی گفتید که می‌تواند برای مخاطبتان مفید واقع شود.
۴. اشارات دست
اشارات دست نقش مهمی در سخنرانی دارند. بعضی ها دست‌های خود را زیاد حرکت می‌دهند درحالیکه بعضی دست‌های خود را ثابت نگه می‌دارند. کدام‌یک درست است؟ به گفته Vanessa van Edwards، مشهورترین سخنران‌های TED کسانی‌اند که از دست خود بیشتر استفاده کرده‌اند. اشارات صحیح دست باعث تکمیل و تقویت اثربخشی پیامتان می‌شود. مانند این می‌ماند که برای یک مطلب دو نوع توضیح ارائه می‌دهید.
فرض می‌کنیم در صحبت‌های خود نکاتی را توضیح می‌دهید. برای هر نکته چیزی شبیه به “خب به عنوان اولین نکته” یا “نکته دومی که می‌خواهم بگویم…” می‌گویید. هنگام گفتن اولین نکته یه انگشت خود را نشان دهید و برای نکته دوم دو انگشت و به اینصورت ادامه دهید. به عبارتی اشارات دست باعث می‌شود مخاطبتان راحت‌تر نکاتتان را به یاد سپارد.
۵. ژست بدن
ممکن است حالات چهره خود را رعایت کنید و چیزی از حالات واقعی خود بروز ندهید اما اگر توجهی به ژست خود نداشته باشید، هنوز هم می‌توانید انرژی منفی به مخاطبتان انتقال دهید.
اگر شانه‌هایتان افتاده باشد یا پشتتان بیش از حد سفت و محکم باشد، ژستتان برای مخاطبان اطمینان‌بخش نخواهد بود. این ژست ترس و یا تزلزل شما را نشان می‌دهد. اگر فکر می‌کنید که به اندازه کافی خوب نیستید، ژست بدنتان آن‌را نمایان خواهد کرد. در نتیجه اعتبارتان در حضور مخاطبان زیر سوال می‌رود.
اگر می‌خواهید مخاطب به شما گوش دهد و با شما ارتباط برقرار کند باید بر ژست بدن خود مسلط باشید.
ترفند‌های قدرتمند زبان بدن برای سخنرانی
حال که انواع مختلف زبان بدن گفته شد، می‌خواهیم مهم‌ترین و حرفه‌ای‌ترین مهارت‌های زبان بدن در سخنرانی را با شما به اشتراک بگذاریم:
۱. بیشتر لبخند بزنید. وقتی لبخند بزنید راحت‌تر می‌توانید با مخاطبتان ارتباط برقرار کنید. اینگونه آنها بیشتر مایل خواهند شد متقابلا لبخند بزنند و به آنچه می‌گویید توجه کنند.
۲. صاف بایستید. صاف ایستادن بسیار ساده است. شانه‌های خود را عقب دهید، شکم خود را به داخل داده و چانه خود را به بالا بگیرید. اکنون این ژست را در طول سخنرانی حفظ کنید و خواهید دید که پیامتان را با اعتماد بنفس بیشتری انتقال خواهید داد.
۳. ژست قهرمانی بگیرید. در این ژست پاهای خود را به عرض شانه‌هایتان باز می‌کنید و دستانتان را در دو طرف پهلویتان قرار می‌دهید و چانه خود را بالا می‌گیرید. این ژست اقتدار شما را جلوی مخاطبانتان ابراز خواهد کرد.
۴. از فضای خالی به خوبی استفاده کنید. صحنه در اختیار شماست پس بخوبی از آن استفاده کنید. حرکت کردن در طول صحنه این پیام را می‌رساند که راحت هستید. نباید در یک نقطه بایستید بلکه از نقطه‌ای به نقطه دیگر در حرکت باشید. البته طبیعی حرکت کنید!
۵. از حالات چهره رسا استفاده کنید.
۶. واضح و با اعتماد به نفس صحبت کنید.
۷. نفس کشیدن را فراموش نکنید. اگر احساس می‌کنید بیش از حد سریع حرف می‌زنید و یا اینکه قادر به حرف زدن نیستید، نفس عمیق بکشید تا به ریلکس شدنتان کمک کند.
نفس کشیدن صحیح باعث می‌شود بین مطالب مکث کنید.
۸. رو به روی مخاطبانتان بایستید. بعضی سخنران‌ها از مواجه شدن با مخاطبان می‌ترسند و ترجیح می‌دهند بیشتر به آنها پشت کنند. این کار بی‌ادبانه است! بدتر اینکه به این طریق هم سخنرانی خود را ادامه می‌دهند. اگر نیاز به انجام کاری روی سن داشتید، می‌توانید از پهلو راه بروید. به این طریق مخاطبتان حداقل قسمتی از صورتتان رو می‌بیند و ارتباطش با شما را حفظ می‌کند.
زبان بدن اطلاعات زیادی از شما به عنوان سخنران به نمایش می‌گذارد. قبل از سخنرانی نه تنها روی صحبت‌هایتان بلکه در زبان بدن خود نیز تمرین کنید.
مقالات خواندنی:
