7 استراتژی کاربردی برای بهبود فن بیان شما
تا امروز برای بهبود فن بیان خود چه کرده‌اید؟ مطالعه کتاب؟ توسعه دایره لغت؟ یا شاید هم یادداشت‌برداری از واژه‌های اصطلاحاً قلمبه‌سلمبه و حفظ کردن آن‌ها! همه این‌ها به سهم خود می‌توانند راهکارهای خوبی برای تقویت قدرت سخنوری باشند؛ ولی واقعیت این است که به‌تنهایی کافی نیستند. برای کسب نتیجه مطلوب از تلاش‌هایتان باید استراتژی‌های درستی داشته باشید. استراتژی‌هایی که مهارت فن بیان را در وجودتان نهادینه می‌کنند. با این توضیحات قصد داریم 7 استراتژی عالی بهبود فن بیان را به شما همراهان گرامی سخنوری معرفی کنیم. اگر می‌خواهید با قدرت کلامتان فکر و قلب دیگران را تسخیر کنید، حتماً تا انتهای این گفتار را بخوانید.
1. یک پلن کلی داشته باشید
برای صحبت کردن مخصوصاً در یک رویداد عمومی، نوشتن «واو به واو» گفته‌هایتان روی صفحه کاغذ می‌تواند ایده‌ای وسوسه‌انگیز باشد! اما تجربه نشان داده که ترسیم یک طرح کلی نتیجه بهتری می‌دهد. طرحی که صرفاً حاوی سرفصل‌ها و کلیدواژه‌های مدنظرتان باشد. این کار کمک می‌کند که رشته کلام از دستتان خارج نشود و درعین‌حال بیان هیچ نکته مهمی را فراموش نکنید.
استفاده از یک طرح کلی باعث می‌شود که بتوانید تماس چشمی خود را با مخاطبان حفظ کنید. حفظ تماس چشمی علاوه بر اینکه مخاطبان را با بحث درگیر می‌کند، شما را فردی مطمئن و با اعتمادبه‌نفس جلوه می‌دهد. اگر قرار باشد کل سخنانتان را روی کاغذ بنویسید، دیگر فرصتی برای استفاده از این مزایای ارزشمند نخواهید داشت.
2. الگوبرداری کنید
توجه به نحوه سخن گفتن دیگران و الگوبرداری از افراد موفق می‌تواند یک استراتژی عالی دیگر برای بهبود فن بیان باشد.
لازمه الگوبرداری، دیدن و شنیدن است؛ بنابراین ضمن تماشا و گوش دادن به سخنرانی‌های تأثیرگذار که توسط افراد موفق انجام شده‌اند، چگونگی ارائه‌ی آن‌ها را زیر ذره‌بین قرار دهید. ساختار جملات، ریتم صحبت کردن و آهنگ صدا ازجمله مهم‌ترین مؤلفه‌هایی هستند که باید آن‌ها را بررسی کنید. علاوه بر این باید ببینید آن‌ها برای ایجاد تصاویر ذهنی و انتقال احساسات به مخاطبان خود از چه جملات یا کلمات خاصی استفاده می‌کنند؟ حتی مکث کردن سخنرانان موفق بعد از بیان یک جمله یا واژه خاص نیز می‌تواند یک کلاس درس باشد. وقتی مجموعه‌ای از مؤلفه‌های مهم را گردآوری کردید، سعی کنید از طریق تمرین، آن مؤلفه‌ها را در نوع بیانتان بگنجانید.
3. داستان‌های شخصی تعریف کنید
بیان داستان‌ها و روایات شخصی در سخنرانی به شما کمک می‌کند تا ضمن جلب‌توجه مخاطبان، با آن‌ها ارتباط عمیق‌تری برقرار کنید. درون‌مایه این داستان‌ها می‌تواند با توجه به موقعیت و شرایط، متفاوت باشد. مثلاً تعریف کردن یک حکایت خنده‌دار، روحیه مخاطبان را بهبود بخشیده و خاطره‌ای به‌یادماندنی را از گفته‌هایتان در ذهن آن‌ها ثبت می‌کند.
فراموش نکنید که بیان حکایات شخصی جهت بهبود فن بیان باید با هدف و منظور مشخصی انجام شود. این حکایات باید با موضوع بحث، مرتبط بوده و از نکات کلیدی و پیام اصلی گفته‌هایتان پشتیبانی کنند.
4. به محدوده صدایتان توجه کنید
سخنوران خوب ضمن شناخت محدوده صدایی خود، کنترل زیادی روی آن دارند. آن‌ها به‌واسطه این کنترل، مؤلفه‌های صدایشان را ماهرانه تغییر می‌دهند تا با افزودن چاشنی تنوع، بیان خود را شنیدنی‌تر کنند. بنابراین یکی دیگر از استراتژی‌های کلیدی در بهبود فن بیان، شناخت محدوده صداست.
توجه به محدوده صوتی و تغییر متناوب آن، درگیری مخاطبان را با گفته‌هایتان حفظ می‌کند. با بالا و پایین بردن گام صدا در تمرین فن بیان می‌توانید از محدوده یا دامنه صدایتان شناخت خوبی پیدا کنید. حتی اگر دامنه صدای شما چندان وسیع نباشد، تمریناتی وجود دارند که با انجام آن‌ها می‌توانید این دامنه را افزایش دهید. شرکت در کلاس آواز یا دوره‌های ویژه آموزش فن بیان نیز تأثیر بسیار مثبتی بر افزایش دامنه صدا دارند.
5. مهارت ارتباط غیرکلامی‌تان را تقویت کنید
برخی به‌اشتباه تصور می‌کنند که بهبود فن بیان و سخنوری صرفاً در ارتباط کلامی و چگونه حرف زدن خلاصه می‌شود. اما تحقیقات نشان داده که ارتباط غیرکلامی بیشتر از کلام می‌تواند بر ادراک مخاطبان تأثیر بگذارد؟ ارتباط غیرکلامی را می‌توان در قالب هر سیگنالی تعریف کرد که با زبان بدن به مخاطبان منتقل می‌کنید. بنابراین باید ببینید چطور می‌توانید استفاده بهینه‌ای از زبان بدن داشته باشید؟ تماس چشمی، تکان‌های سر و دست و حرکت روی صحنه (در سخنرانی عمومی) از اساسی‌ترین مؤلفه‌های زبان بدن هستند.
آگاهی از زبان بدن و تسلط بر به‌کارگیری آن به شما در انتقال اثربخش‌تر ایده‌هایتان کمک قابل‌توجهی می‌کند.
6. به شخصیت خود مجال بروز دهید
آیا می‌دانید چه عاملی اعتبار و قابلیت پذیرش سخنان یک فرد را به شکلی باورنکردنی افزایش می‌دهد؟ آن عامل بروز شخصیت است!
وقتی حین صحبت کردن به شخصیتتان مجال بروز می‌دهید، نوعی اعتماد در ارتباط شکل می‌گیرد و مخاطبان به پشتوانه این اعتماد، گفته‌هایتان را معتبرتر ارزیابی می‌کنند. بنابراین از فرصت‌هایی که در آن‌ها می‌توانید جزئیات کوچکی را درباره خودتان آشکار کنید، استفاده کنید. آیا فردی شوخ‌طبع هستید؟ این خصوصیت را حین صحبت کردن نشان دهید. شاید هم عادت به استفاده از اشعار کوتاه در محاورات روزمره دارید؛ در این صورت می‌توانید همین کار را حین گفتگو با مخاطبان نیز انجام دهید.
7. به بازخوردهای مخاطب دقت کنید
یکی دیگر از استراتژی‌های مؤثر در بهبود فن بیان، دقت به بازخورد مخاطبان است. سخنوران ماهر هنگام بیان صحبت‌هایشان به حالات چهره، زبان بدن و واکنش مخاطبان خود توجه زیادی می‌کنند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا محتوا، مؤلفه‌های صوتی و رفتار غیرکلامی خود را با ترجیح مخاطبان سازگار و هم‌راستا کنند. شما هم باید همین کار را انجام دهید. به‌عنوان مثال اگر احساس می‌کنید مخاطب بعد از شنیدن یک نکته، گیج و مردد به نظر می‌رسد، قبل از ادامه حرف‌هایتان، منظورتان را با بیان روشن‌تر برای او شرح دهید. با این رویکرد، علاوه بر انتقال بهتر فحوای کلام، توجه و احترامتان را نسبت به مخاطب نشان می‌دهید.
کلام آخر
شناخت استراتژی‌های تقویت فن بیان، بستری را فراهم می‌آورد که از تلاش‌هایتان بهترین نتیجه ممکن را بگیرید. اجرای این استراتژی‌های هفت‌گانه اعتبار، اعتماد و قدرت نفوذ گفته‌هایتان را چند برابر می‌کند. به این ترتیب بهتر می‌توانید مخاطبانتان را تحت تأثیر قرار دهید و آن‌ها را با ایده‌هایتان همراه کنید.
در انتها باید یادآور شویم که بهبود فن بیان بیش از هر چیز مستلزم تمرین و ممارست است. بنابراین استراتژی‌های گفته‌شده تنها زمانی به کار می‌آیند که آن‌ها را بارها و بارها در عمل پیاده کنید. این همان راهی است که همه سخنوران خوب آن را طی کرده‌اند!
