با گذشت تقریباً 2 سال از شیوع بحران کرونا، شاهد مشکلات عدیده‌ی افراد برای حضور در مصاحبه رسانه‌ای هستیم. هنوز بسیاری از نمایندگان، روسا و مدیران سازمانی، نمی‌توانند حضور خوبی در رویدادهایی که اغلب به‌صورت مجازی برگزار می‌شوند، داشته باشند. به نظر می‌رسد افراد برای ارائه بهترین ورژن خودشان در این رویدادهای مجازی با چالش بزرگی روبرو هستند. آن‌ها مصاحبه مجازی را در مقایسه با حالت حضوری، عرصه سخت‌تری برای ابراز وجود می‌دانند.
بااین‌حال و مخصوصاً بعد از بحران کرونا باید پدیده مصاحبه مجازی را به رسمیت بشناسیم. زیرا این شکل مصاحبه حتی در صورت گذار به دوران پسا کرونا نیز باقی می‌ماند و بعید است به این زودی‌ها کمرنگ شود. باید بپذیریم که امروز رسانه‌ها گرایش زیادی به سمت انجام مصاحبه‌های مجازی پیدا کرده‌اند. رویدادهایی که شاید به اندازه مصاحبه‌های حضوری رسمی نباشند؛ اما این هرگز دلیل موجهی برای بی‌توجهی به اصول و نکات یک مصاحبه رسانه‌ای نیست. یک فرد حرفه‌ای، در هر عرصه‌ای اعم از مجازی و حضوری، باید بتواند مقتدرانه در یک مصاحبه حاضر شود. به همین دلیل، در ادامه چند اصلی اساسی را برای موفقیت در مصاحبه‌های رسانه‌ای با شما عزیزان در میان می‌گذاریم. اصولی که پایبندی در آن‌ها در هر شکلی از مصاحبه مخصوصاً مصاحبه مجازی مفید واقع می‌شود.
1. تحقیق کردن درباره مصاحبه
یکی از الزامات غیرقابل بحث برای حضور موفق در مصاحبه رسانه‌ای، تحقیق کافی درباره رویداد است. این اصل نه‌فقط از جنبه حرفه‌ای‌گری، بلکه از نظر روانی نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. قبل از آغاز مصاحبه، باید بدانید که اساساً چرا در آن حضور می‌یابید و چه می‌خواهید بگویید؟ ضمناً باید در این باره که قرار است بعد از مصاحبه چه اتفاقاتی بیفتد، ایده مشخصی داشته باشید.
دانستن جواب سؤالات فوق، اعتمادبه‌نفس بالایی در شما ایجاد می‌کند. اعتمادبه‌نفسی که به پشتوانه آن می‌توانید هم خودتان و هم پیامتان را به بهترین شکل ممکن ارائه دهید. با تحقیق درباره مصاحبه رسانه‌ای متوجه می‌شوید چه کسی با شما مصاحبه می‌کند و با چه افراد دیگری ممکن است روبرو شوید؟ این امر خصوصاً زمانی که مصاحبه، حالت مناظره‌ای داشته باشد، اهمیت زیادی پیدا می‌کند. ضمناً فراموش نکنید که درباره مدت زمان انجام مصاحبه نیز اطلاعات دقیقی کسب کنید.
2. آماده‌سازی
از دیگر اصول اساسی موفقیت در مصاحبه رسانه‌ای، آماده‌سازی مناسب است. تحقیق درباره رویداد مصاحبه، بخشی از فرایند کسب آمادگی را تشکیل می‌دهد. اما کارهای دیگری نیز برای انجام دادن وجود دارد. شما باید روی محتوای گفته‌هایتان، تسلط مناسبی داشته باشید.
باید یک پلن یا چارچوب منسجم برای حرف‌هایتان ایجاد کنید. اینکه بدانید در هر بخش از مصاحبه به چه نکاتی بپردازید، حائز اهمیت فراوان است. هر چقدر محتوا و موضوعات بیشتری برای گفتن داشته باشید، کسب آمادگی برای مصاحبه حضوری مهم‌تر خواهد بود. این آمادگی علاوه بر ایجاد تسلط، به حفظ تمرکزتان و همین‌طور عدم انحراف از موضوعات اصلی بحث کمک زیادی می‌کند.
3. سادگی
مطمئناً هر کسی که میهمان یک مصاحبه رسانه‌ای می‌شود، دوست دارد فردی بادانش و مطلع به نظر برسد. این خیلی هم خوب است و هیچ ایرادی ندارد. اما لطفاً در پاسخ به سؤالات مصاحبه، استفاده از عبارات تخصصی پیچیده یا واژه‌های اصطلاحاً قلمبه‌سلمبه را به حداقل برسانید. علاوه بر این، حتی‌الامکان سعی کنید به سؤالات، مختصر و مفید جواب دهید و از زیاده‌گویی بپرهیزید.
اشتباه نشود! این اصل استفاده از زبان سطح پایین را به شما توصیه نمی‌کند. بلکه روی شفاف‌سازی و وضوح تأکید دارد. استفاده از زبان پیچیده‌ای که جز همتایان صنعتی شما قادر به درک آن نیستند، غیر از دور کردن اکثر مخاطبان از شما نتیجه‌ای در پی ندارد. چنین رویکردی، تأثیر و قدرت نفوذ کلامتان را در ذهن و قلب مخاطبان به شکل معناداری کاهش می‌دهد. مصاحبه رسانه‌ای را با یک کنفرانس یا سخنرانی تخصصی اشتباه نگیرید. در یک گفتگوی رسانه‌ای، بخش عمده‌ای از شنوندگان را مخاطبان عام تشکیل می‌دهند. پس باید به زبانی سخن بگویید که گفته‌هایتان برای همه قابل‌فهم باشد.
4. بروز شخصیت
مصاحبه رسانه‌ای قطعاً با یک مسابقه استعدادیابی تلویزیونی یا رادیویی فرق دارد. بااین‌حال، باید آن را به چشم یک فرصت خوب ببینید. فرصتی که این امکان را برایتان فراهم می‌کند تا بهترین ورژن از خودتان را برای مخاطبان به نمایش بگذارید.
از میان موضوعات مختلف، انتخاب بک‌گراند و نحوه لباس پوشیدن برای مصاحبه، اهمیت بیشتری دارند. در یک مصاحبه حرفه‌ای زمانی می‌توانید بهترین ورژن خودتان را ارائه دهید که از این دو نظر، نماینده شایسته‌ای برای سازمانتان باشید. همان‌طور که گفتیم مصاحبه‌های رسانه‌ای که به‌صورت مجازی انجام می‌شوند، رسمیت کمتری از مصاحبه‌های حضوری دارند. اما کیفیت حضور در مصاحبه کماکان باید بازتابی از شخصیت فرد بوده و اعتبار او و سازمان متبوعش را به نمایش بگذارد.
سعی کنید ویژگی‌های شخصیتی‌تان مثل شوخ‌طبعی را در گفتارتان جاری و ساری کنید. انجام این کار به آنچه می‌گویید، روح و طراوت می‌بخشد و مصاحبه رسانه‌ای را جذاب‌تر می‌کند. با صاف نشستن در مقابل دوربین و حرف زدن مانند یک ربات، خیلی زود مخاطبان را از خودتان مأیوس خواهید کرد!
5. حفظ جو مثبت
سیاستمداران، مهارت خاصی در اجتناب از سؤالات دشوار طی یک مصاحبه دارند. آن‌ها اساتید انجام این کار هستند. اساتیدی که می‌توانند ساعت‌ها صحبت کنند ولی عملاً، هیچ حرف مفیدی نزنند! پیشنهاد ما این است که شما مثل آن‌ها عمل نکنید. بسیار مهم است که مواجهه با سؤالات سخت را به‌عنوان بخشی از یک مصاحبه رسانه‌ای بپذیرید. البته برای پذیرش این سؤالات و همین‌طور نحوه پاسخگویی به آن‌ها به آموزش رسانه‌ای نیاز دارید. آموزش مناسب، عملکرد خوبتان را در این بخش تضمین می‌کند.
ممکن است در یک رویداد رسانه‌ای، مصاحبه‌کننده عبارت یا سؤالی را با لحن و منظور نامناسب و حتی بی‌ادبانه بیان کند. در صورت مواجهه با چنین موقعیتی، مثل آینه عمل نکنید. هرگز نباید به یک سؤال یا اظهارنظر ناخوشایند با بار منفی پاسخ دهید و جَوِ مصاحبه را خراب‌تر کنید. به جای پاسخ مقابله‌ای، با اتخاذ رویکردی مدبرانه، طوری عمل کنید که در عین جواب دادن به سؤال، در خطای مصاحبه‌کننده سهیم نشوید. حفظ جَو مثبت حاکم بر مصاحبه به نفع همه و بیشتر از همه به نفع شماست.
سخن آخر
حضور در یک مصاحبه رسانه‌ای، از برخی جهات شبیه یک سخنرانی عمومی و از برخی جهات با آن متفاوت است. آیا در آینده‌ای نزدیک باید در یک مصاحبه حضور پیدا کنید؟ مجازی یا حضوری بودن این مصاحبه فرقی ندارد؛ با رعایت اصول گفته‌شده در این مقاله و صدالبته تمرین کافی، می‌توانید از بابت ارائه یک عملکرد درخشان مطمئن باشید. امیدواریم این گفتار از سخنوری مورد توجه شما همراهان همیشگی قرار گرفته باشد.
