به نام خداوندگار سعدی،معلم عشق، آگاهی و آزادی که همچون فرزانهی توس با جادوپرست و فرهنگ ستیز در خاک جادو دوستان و فرهنگ ستیزان درآویخت.
«تن آدمی شریف است به جان آدمیت نه همین لباس زیباست نشان آدمیت »« سعدی »
( مکث و نفس عمیق)
«اگر نفع کس در نهاد تو نیست چُنین گوهر و سنگ خارا یکیست» « سعدی»
ضمن خیر مقدم خدمت تمامی کنشگران محترم فرهنگی، و تمامی علاقهمندان به فرهنگ و هنر حاضر در این رویداد که در این روزهای سخت با حضورشان در این تجمع، همچون ادوار گذشته، تنها راه رهایی را پرداختن به فرهنگ جمعی میدانند اینجانب ساغر محمدپور ،با موضوعِ سخنوریِ جامعه شناسی نخبهکشی در ایران با رجوع به کتابی با همین عنوان نوشته علیرضا قلی حضور خود را در یازدهمین دوره جشنواره سعدی اعلام میدارم.
می گویند قائم مقام را توطئه گران دربار قاجار و محمدشاه به کمک افراد بیگانه کشتهاند.
و امیرکبیر را به همین شکل به روزگار ناصرالدین شاه نسبت میدهند،و مصدق نیز چهل سال تبعید و زندان را مدیون سازمان سیا و پهلویست.
بهتر است بپذیریم که کارهای اجتماعی نه خلق الساعه است و نه به انفرادی که بتوان آن را به صورت مُنفک و مجزا در نظر گرفت و مورد بررسی قرار داد.
برخورد تحلیلی با رفتار اجتماعی بیانگر این نکته است که عمل اجتماعی عمل ساخت یافتهای است که در یک نظام روابط متقابل انسانی شکل می گیرد.
یکی از نشانههای پیشرفت فکری علمی جامعه،قطع رابطه با تحلیل های ساده و عامیانه به نفع تحلیل های دقیقتر، منطقیتر و عقلانیتر است.
تلاش برای فهم جامعه به صورت دقیقتر و استفاده از مدلهای علمیتر برای بیان واقعیات اجتماعی، یادگار عصر رنساس است.
اروپاییها سعی کردند تا جامعه را در مجموعهای از قواعد هماهنگ،با کارکرد متقابل و نظمِ مهمترین اجزای آن ببینند.
ماکیاولی با نگرش جدید نحوه تسلط به قدرت و نگهداری آن را بیان میداشت و میگفت این امر تابعِ اخلاق نیست بلکه از ساز و کار خاصی تبعیت میکند.
اجزاء متشکله فرهنگی اجتماع نیز از نظر جامعه شناختی «بی فایده و تصادفی ظهور نمی کنند. استبداد، استعمار، بافت تجارت خارجی، ناهنجاری هایی مانند بی قانونی و هرج و مرج، اینها همه حاصل فعالیت اجتماع است و بیگمان به علت نیاز بخشی از عناصر اجتماع به وجود آمده اند و پاسخگو به پاره ای از خواسته ها هستند. اگر آن خواسته ها ریشه کن شوند، یا مسیر رشد با موضوع آنها تغییر یابد، بیگمان در مجموعه بر روی عناصر دیگر تأثیر میگذارند و موجب تغییر در نوع حاکمیت سیاسی یا بافت اقتصادی میگردند.
جامعه ایرانی در وضعیت عادی امثال سالار ها، آصف الدوله ها و میرزا آقا خان ها را تولید می کرد و اگر استثنا و اشتباها آش ویژه ای مانند قائم مقام، امیرکبیر، حسنک وزیر یا حتی سیاوُش فرزند برومند پهلوان ایرانی کاووس، یا حتی غلامرضا تختی و مصدق پا به عرصه فعالیت میگذاشتند، این فرهنگ به شتاب برای برطرف کردن این اشتباه تلاش میکرد و در فاصله کمتر از یک دهه این بزرگان را میکشت که به راستی میتوان دید که بعضاً این ملت در خور این بزرگان نبود. بله! جنس روابط علت و معلولی یک جامعه موجب تدوین قوانین و شیوه حکومت حاکمین میگردد.
مصدق در خاطرات خود چنین مینویسد:
اکنون دانستم برای هرکاری که با منافع افراد تماس دارد معلومات کافی لازم است.اگر وزارتی خوب اداره نشد،متاسفانه هیچ فردی از افراد از نظر مصالح اجتماعی اعتراض نخواهد نمود. تنها راه حل ایناست که مردم به امور اجتماعی علاقه پیدا کنند و آن را از خود بدانند. چنانچه بهترین تحصیلات را هم اتخاذ کرده باشند کوچکترین استفاده ای از آنها نخواهند نمود. تنها راه نجات از این وضعیت اسفناک این است که خود مردم سعی در اصلاح روابط بین خودشان داشته باشند.
مصدق درباره ابطال قرارداد 1933 و ضرر آن توسط مجلس دوره رضاشاه میگوید وقتی که تمدید امتیاز نفت به مجلس عرضه شده بود، باید بگویم که اگر هم مجال سخنی بود اکثر نمایندگان مجلس مانند مردم عادی چنان در عالم هپروت و بی خبری بودند که گذشته از مفاد سیاسی، از نظر فنی و اقتصادی هم کمتر امکان داشت بتوانند سخنی مستدل بگویند تا نگذارند قراردادی چنین هولناک به ملت ایران تحمیل شود.
در دوران امیرکبیر یا قرن ها پیشتر از آن یا شاید هزاران سال پیش، در زمان ضحاک ماردوش گویا وزارت خانه ها و نهاد ها برای این تاسیس نشده بودند که وظایف تقسیم کار دسته جمعی را به پیمانه گرفته و خدمات مستمر داده و برنامه ای برای پیشرفت کشور داشته باشند. بلکه هر صاحب نفوذی بر سر دستگاهی که درست کرده بود نشسته بود تا بتواند از سرمایه ها و عواید مملکتی هر مبلغی را که بتواند بگیرد.
من ساغر محمدپور از شما عزیزان درخواست میکنم که به احترام تمامی نخبگان تاریخ کهن ایرانزمین که با پیشکشی عمر و زمانشان به ملت ایران، به ستیز با جهل و خرافهپرستی به وسیله فعالیت و تلاش، آثار، کُنش های اجتماعی و علمی به سخنوری و نوشتن و عملگرایی در سطح کشور و مجامع بینالمللی پرداخته اند و فرهنگ جامعه ایرانی را یک قدم به سوی فهم جمعی سوق داده اند، ایستاده دست هایمان را به نشانه گرامیداشت بر هم بکوبیم، باشد که به مدد یکدیگر و توجه به شایسته سالاری و پرورش و حمایت از نخبگان این مرز و بوم، ادامه دهنده مسیر روشنگران تاریخ کهنمان باشیم.
ساغر محمدپور
بخش سخنوری جشنواره سعدی
کد متن :11.31
رییس یازدهمین جشنواره ملی سعدی : دکتر فریبا علومی یزدی
برگزار کننده : موسسه شهریاران سخن (مدرسه سخن ) و باشگاه مجریان و هنرمندان صحنه ایران (ایران مجری)
حق مالکیت متن متعلق به سایت سخنوری است و هرگونه کپی برداری و انتشار این متن در هر وب سایتی ، مشمول جرایم رایانه ای خواهد بود .
